Het (circulaire) bouwteam

Nederland wil in 2050 een volledig circulaire economie zijn.[1] Het kabinet heeft daartoe drie doelstellingen geformuleerd. Hierin staan onder meer de doelen opgenomen om in bestaande productieprocessen efficiënter gebruik te maken van grondstoffen en om nieuwe producten circulair te ontwerpen. Bouwbedrijven zijn daarom nu al bezig structurele veranderingen aan te brengen in het bouwproces. Bijvoorbeeld met de introductie van circulair bouwen. De circulaire bouw brengt mee dat de (langdurige) samenwerking tussen bouwpartijen intensiveert. De focus ligt namelijk niet alleen op de bouw, maar op de hele levenscyclus van het gebouw. Het juridisch kader, waarbinnen circulair bouwen zich afspeelt, sluit steeds minder aan op de praktijk. Hoe kan men bestaande, langdurige (bouw)overeenkomsten het beste inrichten, met het oog op circulariteit en duurzaamheid?

Het bouwteam

Een bouwteam kan uitkomst bieden. Bij een bouwteam is sprake van een samenwerking tussen een opdrachtgever (met eventuele adviseurs) en een aannemer om een ontwerp te maken voor het door de opdrachtgever gewenste project. De opdrachtgever en de aannemer hebben al in een vroeg stadium contact: dit biedt voor beide partijen voordelen. De opdrachtgever kan gebruik maken van de expertise en deskundigheid van de aannemer. Daardoor weet hij zeker dat het project op de meest efficiënte manier tot stand komt. De aannemer is vervolgens gerechtigd ‘als eerste en enige’ een prijsaanbieding te doen voor het project.

De bouwteamovereenkomst

De afspraken worden vastgelegd in een bouwteamovereenkomst. Al 29 jaar wordt hiervoor doorgaans het Model Bouwteamovereenkomst 1992 gebruikt (hierna: de ‘Bouwteamovereenkomst’).[2] Deze Bouwteamovereenkomst is tegenwoordig nog goed te gebruiken en biedt ruimte voor circulair bouwen.[3] Hieronder doen wij een aantal suggesties voor zowel de opdrachtgever als de aannemer, hoe circulair bouwen in de Bouwteamovereenkomst kan worden opgenomen.[4]

Circulaire mogelijkheden voor de opdrachtgever

In artikel 5 van de Bouwteamovereenkomst staan de hoofdtaken van de opdrachtgever vermeld. De opdrachtgever geeft leiding aan het bouwteam. Dit betekent onder meer dat de opdrachtgever zijn wensen ten aanzien van het project kenbaar maakt, de voorgestelde plannen beoordeelt en (tijdig) alle beslissingen neemt die noodzakelijk zijn voor het project. De opdrachtgever kan aan het begin van het bouwteam zijn wensen ten aanzien van circulair bouwen en duurzaamheid kenbaar maken en hiermee rekening houden bij het nemen van de noodzakelijke beslissingen. In artikel 8 van de Bouwteamovereenkomst staat dat de opdrachtgever goedkeuring dient te verlenen voor de besluiten die het bouwteam neemt. Hij kan dan bewaken dat zijn wensen en doelstellingen worden behaald. Hetzelfde geldt voor het bestek en de bijbehorende tekeningen (artikel 10 van de Bouwteamovereenkomst).

Circulaire mogelijkheden voor de aannemer

In artikel 6 van de Bouwteamovereenkomst staan de hoofdtaken van de aannemer vermeld. De aannemer stelt zijn specifieke ervaring en deskundigheid ter beschikking, voor zover dit wenselijk is om te komen tot een ontwerp. Daarbij wordt onder meer genoemd het beoordelen van de uitvoeringsaspecten van de voorgestelde plannen en het opstellen van een (schets)ontwerp van een eventueel alternatief. Met name bij dit laatste ligt een kans voor de aannemer om zijn ervaring en deskundigheid op het gebied van circulair bouwen in het project te verwerken. Sprekende voorbeelden zijn het verwerken van een warmtepomp en zonnepanelen in het ontwerp, maar wellicht heeft de aannemer nog meer ervaring en deskundigheid in huis. Bijvoorbeeld op het gebied van modulair bouwen, bouwen met hout of bouwen met circulair beton.

Tot slot

De Bouwteamovereenkomst biedt ruimte en potentie voor zowel de opdrachtgever als de aannemer voor het verwerken van circulair bouwen in het project. Vervolgens is van belang dat zij deze afspraken helder opschrijven, zodat alle betrokken bouwpartijen weten waar zij aan toe zijn. Wij helpen graag met het verwerken van uw circulaire wensen in de Bouwteamovereenkomst of met het opstellen van een geheel nieuwe, circulaire (bouwteam)overeenkomst.

Dit is het tweede artikel in een reeks artikelen over circulariteit. Het eerste artikel, over de overeenkomst tot verrijking, vindt u hier. Heeft u vragen over het (circulaire) bouwteam en over vastgoed in de circulaire economie? Neem dan contact op met onze vastgoedspecialist Mark van der Meijs of één van onze andere specialisten uit het Transitieteam.

Via deze link kunt u zich direct inschrijven voor onze nieuwsbrief, om altijd eenvoudig onze updates te ontvangen.

[1] Www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/circulaire-economie/nederland-circulair-in-2050.

[2] Www.bouwendnederland.nl/actueel/onderwerpen-a-z/bouwteam.

[3] In mei 2019 heeft een team van (onder meer) Duurzaam Gebouwd een nieuwe concept-bouwteamovereenkomst ter consultatie voorgelegd. Bouwend Nederland laat weten hierop “veel kritiek” te hebben, gezien deze conceptovereenkomst een ernstig gebrek aan evenwicht zou vertonen en onduidelijke formuleringen zou bevatten. Zie: www.bouwendnederland.nl/actueel/nieuws/9458/bouwteam-overeenkomsten-van-duurzaam-gebouwd-wees-voorzichtig.

[4] Zie ook: J.J. Karens, N. van Wijk-van Gilst & M.A.B. Chao-Duivis, Praktijkboek duurzaam bouwen, ’s-Gravenhage: IBR 2020, p. 116-118.