Besturen en aansprakelijkheid: waarom de kerstboom niet werkt

Als sprake is van een organisatorisch met elkaar verbonden groep vennootschappen en rechtspersonen die een economische eenheid vormen, is vaak een ‘kerstboom’ opgetuigd. Onder een topholding ‘hangen’ één of meer subholdingen, waaronder zich de werkmaatschappijen en (eventueel) onroerend goedmaatschappijen bevinden. De ene vennootschap is dan enig aandeelhouder en enig bestuurder van een (paar) andere vennootschap(pen). En boven de topholding zit de UBO: de ultimate benificial owner. Dat is altijd een mens van vlees en bloed. Dat zo’n ‘kerstboom’ niet leidt tot beperking van bestuurdersaansprakelijkheid, regelt een speciaal artikel in de wet. De aansprakelijkheid van een rechtspersoon als bestuurder van een andere rechtspersoon, zo zegt artikel 2: 11 BW, rust óók hoofdelijk op ieder die ten tijde van het ontstaan van de aansprakelijkheid van de rechtspersoon daarvan bestuurder is. Hoofdelijk aansprakelijk betekent dat een schuldeiser kan kiezen welke van de aansprakelijke (rechts)personen hij voor het volle pond aanspreekt. De aangesprokene moet volledig betalen en mag vervolgens proberen bij de andere hoofdelijken ‘hun’ deel terug te halen. Volgens vaste rechtspraak zijn bestuurders, uitzonderingen daargelaten, alleen aansprakelijk als hen “persoonlijk een ernstig verwijt” kan worden gemaakt. Dat om bange bestuurders te voorkomen. De Hoge Raad heeft in 2017 al uitgemaakt dat voor vestiging van de aansprakelijkheid van een bestuurder van een rechtspersoon-bestuurder niet de aanvullende eis geldt dat de schuldeiser stelt en zo nodig bewijst, dat ook die bestuurder persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt. Kan een rechtspersoon-bestuurder een ‘persoonlijk ernstig verwijt’ gemaakt worden en is die dus aansprakelijk, dan kan een bestuurder van die rechtspersoon-bestuurder aansprakelijkheid op grond van art. 2:11 BW alleen voorkomen door te stellen en zo nodig te bewijzen, dat hem persoonlijk géén ernstig verwijt kan worden gemaakt van de gedragingen waarop de aansprakelijkheid van de rechtspersoon-bestuurder is gebaseerd. Dat lijkt een welles-nietes woordenspelletje, maar als je weet dat rechtszaken staan of vallen met de bewijslast, begrijp je hoe belangrijk die nuance is. En dus ook dat je door de kerstboom als UBO niet minder snel aansprakelijk geacht zult worden.

Interessante artikelen voor u

• Holla legal & tax biedt cliënten de mogelijkheid van financiering van een rechtzaak
• Turboliquidatie: de rechtspersoon verdwijnt, maar het aansprakelijkheidsrisico niet
• Privéschulden óók WHOA-schulden?