ESG en de bescherming van klokkenluiders

ESG (environmental, social en governance) is in het bedrijfsleven steeds belangrijker. De nadruk lag vooralsnog met name bij de ‘E’ (oftewel klimaat en milieu). Stakeholders van ondernemingen, waaronder investeerders, klanten en werknemers, focussen ook steeds meer op de sociale en governance aspecten) van de bedrijfsvoering. Dit wordt onder meer gestimuleerd door de nieuwe rapportagevereisten uit de Europese Corporate Sustainability Reporting Directive. Lees meer over de CSRD in onze eerdere blog).

Rapportageverplichtingen onder de CSRD

Op basis van deze richtlijn moeten ondernemingen vanaf een zekere omvang rapporteren over bepaalde sociale en governance aspecten. Dit omvat bijvoorbeeld de schending van mensenrechten en de inrichting van een onderneming met betrekking tot het werknemerswelzijn. Een ander onderwerp dat hierbinnen valt is de bescherming van klokkenluiders. De bescherming van klokkenluiders binnen een onderneming heeft immers een sociale kant, maar heeft ook betrekking op hoe een onderneming haar bedrijfsvoering en -cultuur inricht. Zo vereisen de rapportagestandaarden van de CSRD dat een onderneming rapporteert over de wijze waarop de onderneming klokkenluiders beschermt. Dit geldt voor zover dit een materieel ESG-onderwerp voor deze onderneming is. In dat geval moet zij onder meer aanleveren:

1. Gegevens over het opzetten van interne kanalen voor meldingen van klokkenluiders. Hierin moet staan of de onderneming voorziet in informatie en opleiding voor haar eigen werknemers, en informatie over de aanstelling en opleiding van medewerkers van interne meldpunten.
2. Maatregelen om haar eigen werknemers die als klokkenluiders optreden te beschermen tegen represailles, overeenkomstig de Wet bescherming klokkenluiders.

Wanneer een rapportageplichtige onderneming niet beschikt over dergelijk beleid ter bescherming van klokkenluiders, dient zij dit volgens de rapportagestandaarden te vermelden. Daarnaast moet zij aangeven of zij plannen heeft om dit soort beleid uit te gaan voeren en volgens welk tijdspad.

Wet bescherming klokkenluiders

Uit het bovenstaande volgt dat de rapportagestandaarden uit de CSRD expliciet verwijzen naar nationale wetgeving op het gebied van bescherming van klokkenluiders. In Nederland is deze wetgeving geïmplementeerd in de Wet bescherming klokkenluiders (hierna: de WBK). Maar wat houdt de WBK precies in? De WBK geldt sinds 2023 voor alle Nederlandse bedrijven en dient ervoor om klokkenluiders te beschermen tegen benadeling, indien zij te goeder trouw een (mogelijke) misstand melden. Het melden van zo’n misstand geldt als een algemeen belang. Dat belang rechtvaardigt dat een werknemer verregaande bescherming geniet nadat hij of zij meent dat er reden is voor een melding.

Meldingen onder de WKB

Naast de verruiming van wanneer gemeld mag worden (bij misstanden maar óók bij vermoedens van misstanden), verruimt de WBK ook waar de melder terecht kan. Dat kan nu zowel intern bij de onderneming zelf als extern bij bijvoorbeeld het Huis voor Klokkenluiders, de ACM, de AFM, de AP, DNB, de IGJ of de Nza. Wat niet voor iedereen bekend is, is dat de WBK ook een benadelingsverbod geeft voor melders die niet rechtstreeks bij de onderneming in dienst zijn, maar bij bijvoorbeeld leveranciers. Dus wanneer een werknemer van een onderhoudsbedrijf of aannemer een melding doet, is het de onderneming ook dan verboden om handelingen te verrichten (of van haar leverancier te verlangen) waarmee deze melder wordt benadeeld.

Meer weten?

Holla is goed thuis in de Wet Bescherming Klokkenluiders, integriteitskwesties en in het opstellen van klokkenluidersregelingen. Als u een uitgebreidere toelichting wenst, kunt u hierover lezen in dit artikel en ons webinar over dit onderwerp terugkijken. U kunt ook rechtstreeks contact opnemen met onze specialisten Bert van den Boom en Joris van Haalen. Heeft u daarnaast (andere) vragen over ESG? Holla’s ESG-team helpt u graag verder.