Update Governance Zorg: minister Kuipers over ‘ongewenste beïnvloeding van medisch specialisten’

Bij brief van 1 juni jl. heeft minister Kuipers diverse vragen van Tweede Kamerfracties beantwoord over het voorkomen van ongewenste beïnvloeding van medisch specialisten door bedrijven. De minister licht toe wat wordt onderzocht en wat (mogelijk) komen gaat. Wat zijn de plannen?

1. Verkenning versterking overheidsregulering

De minister verkent wat in wet- en regelgeving tegen ongewenste beïnvloeding moet worden aangepast, meer dan enkel een wettelijk transparantieregister. Eind dit jaar informeert de minister de Tweede Kamer. De verkenning staat los van het wetsvoorstel Wet integere bedrijfsvoering zorgaanbieders (Wibz). Allereerst is de Wibz primair gericht op de bedrijfsvoering van zorgaanbieders terwijl ongewenste beïnvloeding over de relatie tussen medisch specialisten en andere voorschrijvers enerzijds en medische bedrijven anderzijds gaat. Daarnaast is het proces van de Wibz al verder gevorderd. Het wetsvoorstel Wibz voorziet al wel in een bepaling die zorgaanbieders verplicht om na gaan of adviseurs (waaronder medisch specialisten werkzaam voor een ziekenhuis) die betrokken zijn bij de besluitvorming omtrent van betekenis zijnde transacties, geen dubbele pet op hebben. Die dubbele pet kan ook aanwezig zijn als er sprake is van gunstbetoon.

2. Wettelijk transparantieregister

Niet alle zorgaanbieders zijn aangesloten bij de stichtingen Code Geneesmiddelenreclame (CGR) en Gedragscode Medische Hulpmiddelen (GMH). Zodoende hebben de afspraken en codes die door hen zijn opgesteld niet op alle zorgaanbieders betrekking. Het is de inzet van de minister dat het voor alle zorgaanbieders verplicht wordt om gunstbetoon in het register te registreren.

3. Verbeterplan huidig transparantieregister

De stichtingen CGR en GMH en de Stichting Transparantieregister Zorg (STRZ) hebben het initiatief genomen om een verbeterplan op te stellen voor het transparantieregister en voor de naleving van de regels omtrent gunstbetoon. Het conceptverbeterplan van de genoemde stichtingen is klaar. Onlangs is het in een bestuurlijk overleg met het ministerie besproken. In het conceptplan staan onder meer de volgende verbeteringen:

1. verhelpen van technische onvolkomenheden in het register, zoals foutmeldingen en ontbrekende rapportages;
2. aanscherping van de GMH met de invoering van een expliciete vereiste dat dienstverlenings- en sponsorovereenkomsten door de RvB van zorginstellingen moeten worden medeondertekend; en
3. aanpassing in de governance van het Transparantieregister Zorg, zodat de Raad van Toezicht onafhankelijker wordt.

 4. Extern onderzoek en NZA-monitor verplicht loondienstverband

De minister laat onderzoek doen door een extern bureau naar de effectiviteit, eventuele minder ingrijpende alternatieven en mogelijke neveneffecten van een verplicht loondienstverband voor medisch specialisten. Mogelijk komen daaruit ook effecten naar voren die verband houden met ongewenste beïnvloeding. In dat geval neemt de minister deze mee in zijn afweging van de maatregel om een verplicht loondienstverband in te voeren, samen met de uitkomsten van de monitor van de NZa waaruit moet volgen of en zo ja, waar verbeterpotentieel aanwezig is bij MSB’s in hun bijdrage aan het realiseren van passende zorg. De NZa onderzoekt dit aan de hand van twee thema’s: (risico’s t.a.v.) de bestuurbaarheid van ziekenhuizen en (onwenselijke) financiële prikkels. De eerste resultaten hiervan verwacht de minister in het najaar. In 2025 is het volledige beeld over de jaren 2023-2024 gereed. Wij volgen de ontwikkelingen op de voet en houden u via onze website en nieuwsbrief op de hoogte.