Geen ontbinding centrale cliëntenraad

De Ondernemingskamer (OK) heeft op 18 april 2023 (uitspraak gepubliceerd op 6 juni 2023) geen toestemming verleend voor het ontbinden van een centrale cliëntenraad (CCR). Volgens de OK schiet de CCR niet structureel tekort. Ook is de OK er onvoldoende van overtuigd dat er geen andere oplossing dan ontbinding is.

Achtergrond

De uitspraak van de OK gaat over een zorginstelling die aan vooral ouderen op elf verblijfslocaties met name psychogeriatrische en somatische zorg aanbiedt. Daarnaast kent zij twee locaties waar respectievelijk palliatieve zorg (een hospice) en geriatrische revalidatiezorg worden geboden. Tevens biedt zij crisisopname aan en kent zij locaties voor dagopvang en dagbehandeling. Tot slot verleent zij ook zorg aan huis. De instelling heeft bijna 1.000 cliënten. De instelling heeft drie lokale cliëntenraden ingesteld, die elk verschillende locaties c.q. onderdelen bedienen. Daarnaast is er een centrale cliëntenraad (verweerder in deze zaak). In de CCR hadden de drie voorzitters van de drie lokale cliëntenraden en telkens één lid van de lokale raden zitting. De leden van de cliëntenraden zijn vooral familieleden van cliënten en mensen die anderszins nauw betrokken zijn bij de zorg. In de beschikking van de Ondernemingskamer (OK) gaat het om het beroep van de zorginstelling tegen de uitspraak van de Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden (LCvV), waarbij geen vervangende toestemming is verleend om de CCR te ontbinden.

Voorwaarden voor ontbinding

Ontbinding van een CR is mogelijk als de CR structureel tekortschiet in de behartiging van de gemeenschappelijke belangen van de cliënten wier belangen hij dient te behartigen. Een voornemen tot ontbinding behoeft de instemming van die CR. Als de CR zijn instemming onthoudt (wat voor de hand ligt) of niet meewerkt aan de verplichting om in overleg te treden met de instelling alvorens de instemming te onthouden, kan de zorginstelling de commissie van vertrouwenslieden om vervangende toestemming vragen. Toestemming geeft de commissie alleen als én sprake is van een structureel tekortschieten én er redelijkerwijs geen andere oplossing is dan ontbinding. Tegen het oordeel van de commissie kan beroep worden ingesteld bij de OK. Bij een verzoek tot ontbinding moet door de commissie worden gekeken naar alle relevante feiten en omstandigheden van het geval. Uit alle omstandigheden tezamen moet een beeld oprijzen van een situatie die structureel dusdanig is dat de medezeggenschap niet meer het belang dient waarvoor zij in essentie is ingesteld, namelijk om de gemeenschappelijke belangen van de achterban te vertegenwoordigen. Wat alternatieven voor ontbinding betreft, weegt mee of de zorgaanbieder zich heeft ingespannen om de samenwerking goed te laten verlopen en oplossingen te zoeken indien dit niet het geval is.

Afwijzing ontbindingsverzoek

Volgens de OK kan in dit geval niet worden geconcludeerd dat de CCR structureel tekortschiet, ook al is duidelijk dat de verstoorde verhoudingen een negatieve invloed op de uitoefening van de medezeggenschap hebben. De CCR functioneert nog als medezeggenschapsorgaan door het participeren in advies- en instemmingsrechten en in adviescommissies. Daarnaast is de OK er onvoldoende van overtuigd dat er redelijkerwijs geen andere oplossing is dan de ontbinding van de CCR. De zorginstelling heeft onvoldoende voldaan aan haar inspanningsverplichting om de samenwerking goed te laten verlopen en oplossingen te zoeken toen dat niet het geval was.

Annotatie GJ

Bij deze uitspraak schreef ik ook een annotatie voor het tijdschrift Gezondheidszorg Jurisprudentie (GJ), aflevering 5. De annotatie bij deze uitspraak (GJ 2023/84) is opgenomen in de noot bij uitspraak GJ 2023/82.