Franchisegevers opgelet!

Verlenging van de franchiseovereenkomst? Het overgangsrecht ziet enkel op bestaande franchiseovereenkomsten.

Per 1 januari 2021 is de Franchisewet in werking getreden. De rechter van de rechtbank Amsterdam heeft zich op 19 mei 2021 uitgesproken over een geschil tussen Hunkemöller en één van haar  franchisenemers. De rechter oordeelt dat Hunkemöller zich niet als een goed franchisegever heeft gedragen, door bij de onderhandelingen met de franchisenemer over de verlenging van de franchiseovereenkomsten, de mogelijkheid van goodwillvergoeding uit te sluiten.

De zaak

Hunkemöller is een onderneming die zich heeft gespecialiseerd in het ontwerpen, produceren en verkopen van dameslingerie. Hunkemöller verkoopt haar producten via eigen winkels en via franchisenemers. Hunkemöller en één van haar franchisenemers (hierna: “de franchisenemer”) hebben ten behoeve van in totaal drie verschillende franchisevestigingen franchiseovereenkomsten gesloten, waarvan de laatste franchiseovereenkomst gesloten is in oktober 2011. De franchiseovereenkomsten zijn aangegaan voor een periode van vijf jaar en worden telkens stilzwijgend verlengd met een periode van vijf jaar, tenzij één van de partijen de overeenkomsten opzegt met een opzegtermijn van één jaar.

In verband met de wens van Hunkemöller om de franchiseovereenkomsten vanwege veranderde marktomstandigheden aan te passen, heeft Hunkemöller begin 2011 aan alle franchisenemers meegedeeld dat de franchiseovereenkomsten niet stilzwijgend zouden worden verlengd aan het einde van de lopende termijn. Hunkemöller is met de Stichting Franchisenemers Hunkemöller Nederland, waarin alle Nederlandse franchisenemers van Hunkemöller zich hebben verenigd, in onderhandeling getreden over een nieuw model franchiseovereenkomst. Tijdens de onderhandelingen werden de aflopende franchiseovereenkomsten in samenspraak telkens voor korte duur verlengd in afwachting van de uitkomst van de onderhandelingen.

Begin 2017, wanneer de onderhandelingen nog steeds in volle gang zijn, bericht Hunkemöller haar franchisenemers dat Hunkemöller uiterlijk over vijf jaar zal stoppen met franchise in Nederland. Hunkemöller legt haar franchisenemers de volgende twee opties voor: (i) een franchiseovereenkomst voor maximaal vijf jaar die na verloop van tijd van rechtswege eindigt, of (ii) nu stoppen en verkoop van de winkel(s) aan Hunkemöller. Hunkemöller komt vervolgens, met uitzondering van de franchisenemer, tot een akkoord met haar franchisenemers.

Hunkemöller en de franchisenemer worden het niet eens over een overnameprijs en treden om die reden met elkaar in onderhandeling over het alternatief; de verlenging van de huidige franchiseovereenkomsten. Hunkemöller merkt bij deze onderhandelingen op: “Houdt er wel rekening mee dat cliënt geen vergoeding zal overeenkomen voor de overname van de winkels na einde franchiseovereenkomst, hetgeen ook niet is bepaald in de franchiseovereenkomst.” Partijen komen niet tot een akkoord over de voorwaarden van verlenging van de franchiseovereenkomsten en Hunkemöller zegt de franchiseovereenkomsten op.

De franchisenemer is het hier niet meer eens en start een procedure bij de rechtbank Amsterdam. De franchisenemer stelt onder meer dat Hunkemöller bij de onderhandelingen over de nieuw te sluiten franchiseovereenkomsten, ten onrechte niet wenst te onderhandelen over een vergoeding van goodwill bij het einde van de franchiseovereenkomsten.

De overwegingen van de rechter

De rechter leest in dit standpunt van de franchisenemer een beroep op artikel 7:920 lid 1 BW (nieuw). Dit artikel bepaalt dat een franchiseovereenkomst in ieder geval een bepaling bevat over de wijze van vaststelling en vergoeding van goodwill bij beëindiging van de franchiseovereenkomst. Hunkemöller verweert zich door te stellen dat artikel 7:920 BW niet van toepassing is op de onderhavige situatie nu voor deze bepaling overgangsrecht geldt. De rechter bevestigt dat voor  artikel 7:920 BW overgangsrecht geldt, maar stelt dat het overgangsrecht enkel uitstel biedt voor bestaande franchiseovereenkomsten. Voor bestaande franchiseovereenkomsten geldt op basis van het overgangsrecht, dat deze pas per 1 januari 2023 in overeenstemming moeten zijn gebracht met artikel 7:920 BW. Het overgangsrecht geldt dus niet voor de situatie, zoals in het onderhavige geval, waarin wordt onderhandeld over nieuwe, dus nog niet gesloten, franchiseovereenkomsten.

De rechter oordeelt dat artikel 7:920 BW van toepassing is en dat Hunkemöller zich, gelet op de belangen van de franchisenemer, niet als een goed franchisegever heeft gedragen door bij de onderhandelingen met de franchisenemer over de nieuw te sluiten franchiseovereenkomsten, de mogelijkheid van vergoeding van goodwill uit te sluiten. Hierbij hecht de rechter waarde aan het feit dat het uitgangspunt bij de onderhandelingen omtrent de verlenging was, dat de franchiseonderneming na het aflopen van de franchiseovereenkomst niet kon worden voortgezet of overdragen aan een derde, omdat Hunkemöller eenzijdig heeft besloten om met franchise te stoppen. Immers, eventuele goodwill die de franchisenemer tijdens de duur van de nieuwe te sluiten franchiseovereenkomsten opbouwt, kan als gevolg van het besluit van Hunkemöller om met franchise te stoppen, door de franchisenemer niet meer te gelde worden gemaakt.

Conclusie

Bij onderhandelingen over een verlenging van een franchiseovereenkomst moeten alle bepalingen van de Franchisewet in acht worden genomen. Het overgangsrecht ziet enkel op bestaande franchiseovereenkomsten. Voor franchiseovereenkomsten waarin is bepaald dat deze stilzwijgend worden verlengd en waarvan de stilzwijgende verlenging plaatsvindt tussen 1 januari 2021 en 1 januari 2023, geldt overigens wel overgangsrecht. Dergelijke franchiseovereenkomsten dienen na de overgangsperiode van twee jaar, dus per 1 januari 2023, in overeenstemming te worden gebracht met de Franchisewet.

Holla advocaten is gespecialiseerd in franchisezaken. Daarnaast hebben wij veel ervaring met het opstellen van (franchise)overeenkomsten en het voorkomen en oplossen van geschillen hierover. Wilt u weten of uw overeenkomsten in lijn zijn met de nieuwe Franchisewet? Of wilt u een (franchise)overeenkomst laten opstellen? Neem dan contact op met onze specialisten.