Kwartaalupdate franchise 2023 (4/4)

Die vraag kwam op tussen Moss – een franchiseformule die zich richt op groene bezorgdiensten – en een van haar franchisenemers.

Wat speelde er?

Partijen hebben in 2021 een voorovereenkomst gesloten als samenwerkingsbasis binnen de franchiseformule. In juni 2022 heeft franchisenemer van franchisegever Moss de franchiseovereenkomst ontvangen. Deze overeenkomst wordt in augustus 2022 gesloten.

Nadat tussen de partijen onenigheid ontstaat, bericht de franchisenemer op 4 december 2023 aan Moss dat zij de overeenkomst buitengerechtelijk vernietigt dan wel ontbindt. Vervolgens vordert de franchisenemer in kort geding dat het postcontractueel non-concurrentiebeding wordt geschorst. Zij meent dat de standstill-periode door Moss niet correct in acht is genomen. Beide partijen zijn namelijk wettelijk gebonden aan een bedenktijd van 4 weken, gerekend vanaf de verstrekking van (onder andere) de franchiseovereenkomst.

Oordeel voorzieningenrechter in kort geding

Ten eerste oordeelt de rechter dat niet voldoende is onderbouwd door de franchisenemer dat de standstill-periode niet in acht zou zijn genomen. De overeenkomst is immers in juni 2022 toegestuurd en in augustus gesloten. Evenmin is gebleken van tussentijdse wijzigingen. Eventuele wijzigingen zouden de standstill-periode opnieuw laten aanvangen.

Ten tweede stelt de rechter vast dat de partijen al geruime tijd samenwerken op basis van de franchiseformule. Het is niet aangetoond dat de definitieve franchiseovereenkomst op wezenlijke punten afwijkt van de voorovereenkomst. Voor zover er al sprake is geweest van wijzigingen, ging het daarbij niet om verstrekkende wijzigingen. De voorzieningenrechter oordeelt alles samengenomen dat de franchisenemer een weloverwogen besluit heeft genomen. Dit is nu precies het doel van de standstill-periode. De vernietiging houdt dan ook geen stand.

Les voor de praktijk

Deze uitspraak biedt ruimte voor de praktijk om bij de beoordeling van de standstill-periode ook een eventuele voorafgaande contractuele relatie tussen franchisegever en franchisenemer in acht te nemen. Dit neemt niet weg dat een rechter de standstill-verplichting in principe strikt toe zal passen. Deze beoogt immers de franchisenemer te beschermen. Het advies blijft dan ook; pas de regels zorgvuldig toe!

Lees de gehele uitspraak hier.

Franchisegever Multicopy heeft met een franchisenemer een franchiseovereenkomst gesloten waarin een non-concurrentiebeding is opgenomen.

Op een gegeven moment neemt de franchisenemer een al bestaande Multicopy-vestiging over van de voorgaande franchisenemer. Sindsdien exploiteert hij een tweede locatie. Voor deze locatie wordt geen afzonderlijke franchiseovereenkomst gesloten. Wel wordt ook voor de tweede locatie een franchisevergoeding betaald. De nieuwe locatie wordt onder naam van de franchiseketen gedreven. In 2022 zegt de franchisenemer de overeenkomst voor de eerste locatie op. Daarbij geeft zij aan dat zij - voor zover nodig - ook de overeenkomst voor de tweede locatie opzegt.

De vraag die in deze zaak centraal staat is of voor de tweede locatie ook het non-concurrentiebeding geldt, zoals dat standaard in de franchiseovereenkomst is opgenomen. Uit de wet franchise volgt dat een non-concurrentiebeding op schrift moet worden gesteld. In deze zaak is er geen afzonderlijke franchiseovereenkomst gesloten voor de tweede locatie.

Oordeel van het hof

In hoger beroep oordeelt het hof - net als de rechtbank - dat aangenomen dient te worden dat het non-concurrentiebeding ook voor de tweede locatie geldt. Het hof acht van belang dat de franchisenemer zich in meerdere opzichten heeft gedragen als franchisenemer van Multicopy. Beide vestigingen zijn feitelijk als één onderneming aangemerkt. Bovendien blijkt nergens uit dat het de bedoeling is geweest dat de bepalingen uit de franchiseovereenkomst niet ook van toepassing waren op de tweede locatie, of dat van deze bepalingen moest worden afgeweken in relatie tot de tweede vestiging. Het feit dat de franchiseovereenkomst na het overnemen van de tweede locatie niet is aangevuld, maakt dat niet anders. Overeenkomsten kunnen immers ook mondeling of stilzwijgend tot stand komen.

Tip voor de praktijk

Indien je als franchisegever te maken hebt met een franchisenemer die een tweede vestiging opent, dan dienen hiervoor nieuwe, althans aanvullende afspraken te worden gemaakt. Deze kunnen worden vastgelegd in een nieuwe overeenkomst of in een addendum bij de oude overeenkomst. Op die manier worden discussies achteraf voorkomen.

Lees de gehele uitspraak hier.

Met enige regelmaat versterkt een franchisegever een winstprognose aan een franchisenemer. Wanneer de resultaten in de praktijk onverhoopt negatiever uitvallen, kan dit een bron voor discussie opleveren. Het is inmiddels vaste rechtspraak dat op een franchisegever geen verplichting rust om prognoses ter beschikking te stellen. Indien zij toch een prognose verstrekt, die vervolgens niet 'uit komt', dan resulteert dit nog niet in een aansprakelijkheid richting de franchisenemer. Wil zij aansprakelijk zijn, dan moet minimaal vast komen te staan dat zij onzorgvuldig heeft gehandeld.

Stelt een derde de prognose op? Dan is een franchisegever pas aansprakelijk indien zij onzorgvuldig heeft gehandeld én indien sprake is van ernstige fouten in de prognose, die de franchisegever kent (maar waar zij de franchisenemer niet op heeft gewezen). Een franchisegever mag met andere woorden in beginsel uitgaan van de juistheid van een winstprognose die een derde opstelt.

Stelt een franchisegever de prognose zelf op, dan kan zij ook al aansprakelijk zijn (wegens onzorgvuldig handelen) indien de prognose fouten bevat. Dit is ook het geval indien een franchisegever deze fouten niet kent. Een franchisegever loopt dus meer risico indien zij een winstprognose zelf opstelt. De wet franchise beoogt niet af te wijken van voorgaande rechtspraak.

Oordeel Hof Den Bosch

Het Hof Den Bosch moest recent een oordeel vellen in een geschil tussen de franchisegever van de formule Kwalitaria-Délifrance en een van haar franchisenemers. De franchisenemer stelde onder meer dat het aan haar verstrekte marktonderzoek, opgesteld door een derde partij, kort gezegd niet deugdelijk was. Op basis hiervan heeft de franchisenemer de franchiseovereenkomst buitengerechtelijk vernietigd. Het Hof overweegt in een tussenarrest - onder verwijzing naar de hiervoor samengevatte rechtspraak - dat voor een succesvol beroep op dwaling vast moet komen te staan dat sprake is van fouten die tot onjuistheid van de prognose hebben geleid. Het hof kan dit zelf niet beoordelen en benoemt daarom een deskundige die wordt verzocht om een deskundigenoordeel. Wordt vervolgd dus.

Les voor de praktijk

Indien een winstprognose in de praktijk niet uitkomt, resulteert dit niet automatisch in aansprakelijkheid van de franchisegever. Belangrijke factoren zijn wie de prognose heeft opgesteld (en in opdracht van welke partij) en of sprake is van fouten die hebben geresulteerd in een onjuiste prognose. Er dienen dus nog wel wat 'hobbels te worden genomen'. Dit neemt niet weg dat een franchisegever zeer zorgvuldig om dient te gaan met de informatie die zij verstrekt. Een belangrijke vraag is daarbij of een franchisegever überhaupt prognoses wil verstrekken, nu zij hiertoe niet verplicht is.

Heeft u hier vragen over? Neem dan contact met ons op!

Lees de gehele uitspraak hier