ACM: Concept Leidraad Brancheorganisaties en Zorgcontractering opgesteld

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft een concept Leidraad Brancheorganisaties en Zorgcontractering opgesteld, waarop de betrokken brancheorganisaties kunnen reageren tot en met vrijdag 25 augustus 2023. De ACM heeft de mogelijkheden en grenzen in deze concept Leidraad neergelegd voor brancheorganisaties om hun leden, zorgaanbieders en zorgverzekeraars, bij te kunnen staan in individuele onderhandelingen over de af te sluiten zorgcontracten. De concept Leidraad is opgesteld, omdat er brancheorganisaties waren die hun leden in strijd met het mededingingsrecht adviseerden en het individuele onderhandelingsproces daarmee verstoorden. De ACM heeft met een aantal brancheorganisaties gesprekken gevoerd over wat wel en niet is toegestaan en het onderzoek afgerond, dat is uitgemond in deze concept Leidraad. Hierna zal kort worden ingegaan op de inhoud van deze concept Leidraad, die op de website van de ACM is gepubliceerd.

Inhoud concept Leidraad Brancheorganisaties en Zorgcontractering

Het uitgangspunt van het Nederlandse zorgstelsel is de individuele contractering tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Het gaat dan om onderhandelingen die zelfstandig en zonder beïnvloeding moeten plaatsvinden. Zonder dat er sprake is van kennis van onderhandelingsstrategieën van concurrerende zorgaanbieders respectievelijk zorgverzekeraars. In het verleden zijn er brancheorganisatie op de vingers getikt door de ACM omdat zij afstemming van tarieven dan wel serviceniveaus tussen de leden stimuleerden, dan wel mogelijk blokvorming in de hand werkten. De ACM merkt op, dat brancheorganisaties de belangen van hun leden moeten kunnen behartigen en de leden moeten kunnen bijstaan en dat daarvoor ook ruimte is binnen de concurrentieregels. Die ruimte is begrensd.

a. Wat mogen brancheorganisaties wel?

Brancheorganisaties mogen hun leden bij de onderhandelingen wegwijs maken doordat openbare informatie inzichtelijk en duidelijk wordt gemaakt, waarbij ook onderzoeken en analyses kunnen worden uitgevoerd. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om openbaar beschikbare gegevens die een rol kunnen spelen in de onderhandelingen. Ook mag de brancheorganisatie een aantal voorbeeldclausules opstellen in relatie tot de vraag hoe er moet worden omgegaan met onzekerheden in de contracttering, bijvoorbeeld toekomstige kostenontwikkelingen. De leden kunnen dan zelf een keuze maken welke clausules zij wensen te gebruiken in de individuele onderhandelingen. Onderdelen in de clausules waarop kan worden geconcurreerd, moeten door de individuele partijen zelf worden ingevuld. De brancheorganisatie mag adviezen en aanbevelingen geven, die dan niet mogen gaan over concurrentiegevoelige onderwerpen. Bijvoorbeeld mag de brancheorganisatie wijzen op het door de NZa opgestelde document Handvatten Contractering Transparantie Gecontracteerde Zorg.

b. Wat mogen de brancheorganisaties niet?

Brancheorganisaties mogen niet adviseren over prijsvorming, bepaalde prijsindexaties, volumegroei, contractvormen, vergoeding van kosten, en mogen niet adviseren om te wachten met het sluiten van een contract of een aanbeveling doen om de onderhandelingen voorlopig maar stil te leggen of te vertragen door het stellen van vragen. Concurrentiegevoelige informatie mag via het platform van de brancheorganisatie niet met de leden worden gedeeld.

Tenslotte

De concept Leidraad is niet uitputtend bedoeld. Ook andere dan de in de concept Leidraad aan de orde gestelde voorbeelden kunnen verboden gedragingen vormen in de zin van het mededingingsrecht. Het is, gelet op het feit dat er eerder brancheorganisaties door de ACM op de vingers zijn getikt, te begrijpen dat de ACM het initiatief heeft genomen tot het opstellen van deze concept Leidraad, om duidelijkheid en sturing te geven aan de positie van de brancheorganisaties, zodat duidelijk is wanneer de grenzen van het toelaatbare binnen het mededingingsrecht worden overschreden. Brancheorganisaties kunnen schriftelijk reageren op de concept Leidraad tot uiterlijk 25 augustus 2023. Voor meer informatie over het mededingingsrecht in het algemeen en over het mededingingsrecht in de zorg kunt u contact opnemen met mr. F. Weelen en mr. T. van Klink.