Vergewisplicht: IGJ waarschuwt zorgaanbieders

Eind september berichtten de IGJ en de NZa op hun website over een gecombineerde actie samen met de Arbeidsinspectie, verschillende gemeenten, de politie en GGD regio Utrecht. De gecombineerde actie betrof uitzend- of bemiddelingsbureaus in de zorgsector, financiële holdings en zorgaanbieders. De controles waren gericht op verschillende vormen van grootschalige zorgfraude, zorgverwaarlozing, het uitbuiten van personeel en andere vormen van criminaliteit. Er zijn verdenkingen over o.a. zorgverwaarlozing, fraude met diploma’s, identiteitsfraude, arbeidsuitbuiting en zwart betalen, spookfacturen en het ronselen voor criminele activiteiten.

Zorginstellingen moeten het (arbeids)verleden controleren van de zorgverleners die voor de instelling gaan werken. Deze ‘vergewisplicht’ betreft een wettelijke verplichting, vastgelegd in artikel 4 van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz). De vergewisplicht is erop gericht dat alleen zorgverleners worden ingezet waarvan het functioneren in het verleden niet in de weg zal staan aan het inzetten van de zorgverlener bij het verlenen van zorg. Dit vraagt bijvoorbeeld om navraag bij eerdere werkgevers, een check van registers (zoals BIG-, SKJ-, kwaliteitsregister, register met tuchtuitspraken), het opvragen van een VOG (soms verplicht) en het controleren van diploma’s en certificaten op echtheid. Op de website van de IGJ is vermeld welke bronnen zoal kunnen worden geraadpleegd en voor welke instellingen verplicht is gesteld om een VOG aan de zorgverlener te vragen.

Ook als de instelling gebruik maakt van externe krachten (denk aan uitzendkrachten, gedetacheerden en zzp’ers) geldt de wettelijke vergewisplicht. Hoewel de instelling kan afspreken dat het ingeschakelde bemiddelings-, uitzend-, of detacheringsbureau de controle van het (arbeids)verleden op zich neemt, blijft de wettelijke plicht onverminderd op de instelling rusten. In die zin kan de vergewisplicht niet contractueel naar een andere partij worden verlegd.

Zorginstellingen doen er verstandig aan de naleving van de vergewisplicht goed te borgen in hun eigen bedrijfsvoering. Ook onze eigen praktijk wijst uit dat dit niet altijd het geval is. Regelmatig blijkt dat instellingen vertrouwen op afgesproken controles door een extern bureau en niet zelf beschikken over de benodigde gegevens van zorgverleners die zij in hun organisatie laten werken. Vaak blijkt dat ook geen goede afspraken zijn gemaakt.

Niet-naleving van de vergewisplicht brengt diverse risico’s met zich mee, waaronder de volgende:

• de IGJ kan met bestuursrechtelijke sancties handhavend optreden tegen de zorginstelling;
• zorgverzekeraars en zorgkantoren kunnen de instelling aanspreken op het niet-naleven van toepasselijke (inkoop)voorwaarden;
• de inzet van ongekwalificeerde zorgverleners kan leiden tot (aansprakelijkheid voor) schade door gebrekkige zorgverlening.

Als een extern bureau wordt ingeschakeld, is het voor de instelling van belang goede afspraken te maken met het oog op naleving van de vergewisplicht, onder meer over aanlevering van de benodigde gegevens van in te zetten zorgverleners. Uiteindelijk gaat het erom dat naleving van de vergewisplicht door de instelling zelf goed is geborgd.