Herzien: Handreiking Governance financiële relaties zorgprofessionals en industrie

Op 23 februari verscheen de eerste versie van de handreiking ‘Governance financiële relaties zorgprofessionals en industrie’, opgesteld door de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) en de Federatie Medisch Specialisten (FMS). Op 6 september jl. is herziene versie 2.0 van de Handreiking gepubliceerd, die (inmiddels) ook wordt onderschreven door de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU). In deze bijdrage een korte toelichting aan de hand van vijf vragen.

Wat is het doel van de Handreiking?

De NVZ, FMS en NFU achten het van belang om bewustwording te creëren en waarborgen te realiseren, zodat eind 2023 alle ziekenhuizen compliant zijn aan de geldende regels voor financiële relaties met de industrie (derde geldstromen). Met de handreiking wordt beoogd de governance in deze financiële relaties te ondersteunen zodat raden van bestuur en zorgprofessionals inzicht krijgen in de risico’s en sturing kunnen geven op basis van interne afspraken en een heldere procesinrichting (planning en control-cyclus). Uitgangspunt van de aanbevelingen is dat de verantwoordelijkheid voor het borgen van afspraken en naleving bij de raad van bestuur ligt.

Waarin verschilt de nieuwe Handreiking van de eerste versie?

De Handreiking is (hoofdzakelijk) uitgebreid met aanbevelingen voor wetenschappelijk onderzoek. Met deze aanvulling willen de Federatie, NVZ en NFU de transparantie over financiële relaties met de industrie optimaliseren.

Wat houdt de Handreiking in?

De handreiking omvat aanbevelingen ten aanzien van dienstverlenings- en sponsorovereenkomsten vanuit de industrie. De aanbevelingen zijn van toepassing op de financiële relaties met de industrie van zowel medische hulpmiddelen als de farmaceutische industrie. De Handreiking omvat aanbevelingen aan raden van bestuur en zorgprofessionals ten aanzien van:

1. centrale procesinrichting;
2. afspraken over centrale financiering en administratie;
3. integraal integriteitsbeleid;
4. wetenschappelijk onderzoek;
5. individuele schriftelijke verklaringen over de samenwerking met de industrie.

Zowel raden van bestuur als zorgprofessionals krijgen door de aanbevolen acties inzicht in de financiële stromen in eigen huis, waardoor zij hier sturing aan kunnen geven. De handreiking bevat ook concrete adviezen om tot wederzijds inzicht in financiële stromen te komen en een integraal integriteitsbeleid te implementeren. In de handreiking wordt een aantal goede praktijkvoorbeelden beschreven zoals de rol van inkoop bij het proces en het gebruik van inkoopvoorwaarden. Daarnaast wordt een voorbeeldverklaring van nevenwerkzaamheden en -inkomsten toegevoegd voor alle leden van de medische staf, in zowel de periferie als de academie.

Voor wie is de Handreiking bedoeld?

De aanbevelingen in de Handreiking zijn gericht op raden van bestuur en zorgprofessionals. Met zorgprofessionals zijn niet uitsluitend artsen of medisch specialisten bedoeld, maar ook bijvoorbeeld verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten, physician assistants en medewerkers laboratoria. Ook wordt geen onderscheid gemaakt tussen medisch specialisten in loondienst en in vrij beroep.

Hoe verhoudt de Handreiking zich tot de gedragsregels in de GMH en GCR?

In de Handreiking wordt opgemerkt dat de gedragsregels in de GMH- en CGR-code op dit moment niet eenduidig zijn voor wat betreft het vereiste van voorafgaande toestemming voor dienstverlenings- en sponsorovereenkomsten door de raad van bestuur. Beide codes zullen daarom worden geharmoniseerd. Inzet betreft daarbij ook het invoeren van de verplichting in de codes dat dienstverlenings- en sponsorovereenkomsten met leveranciers medeondertekend moeten worden door of namens de raad van bestuur en zonder ondertekening door de raad van bestuur niet rechtsgeldig zijn. Met de aanbevelingen in de Handreiking wordt vooruitgelopen op de harmonisatie van de gedragsregels in de GMH- en CGR-code en zijn dan ook van toepassing op zowel de financiële relaties met de industrie van medische hulpmiddelen als de farmaceutische industrie. Vragen over de Handreiking of governance van zorginstellingen en -professionals?  Neem gerust contact op.