Concentraties in de zorg: trends en ontwikkelingen en wanneer melden?

• In 2024 was bij 46% van de goedgekeurde concentraties een private equity-partij (een investeringsmaatschappij met zeggenschap over de zorgorganisatie) betrokken. Een daling ten opzichte van eerdere jaren. Wel is het aantal goedgekeurde concentraties gestegen, met de mondzorg voorop.
• De NZa is sinds 2025 al verplicht de aanvraag voor een concentratie op te schorten als de IGJ op dat moment een bepaald type onderzoek doet bij de zorgaanbieder naar de kwaliteit van zorg. Hiervoor is de Wmg aangevuld (art. 49c).
• In spoedsituaties kan op verzoek van de betrokken organisaties aan de NZa ontheffing worden gevraagd voor het verlenen van het verbod om een concentratie tot stand te brengen zonder voorafgaande goedkeuring, bijvoorbeeld in geval van een (dreigend) faillissement. In 2024 is van deze mogelijkheid zes keer gebruik gemaakt.
• VWS wil de NZa meer bevoegdheden geven om evident onwenselijke concentraties tegen te houden en stelt hiervoor een aanscherping voor van de concentratietoets, op de volgende drie punten:

1. toetsing van de continuïteit van zorg voor niet alleen cruciale zorgvormen (zoals nu), maar ook voor alle andere zorgvormen die onder de Zvw en Wlz vallen;
2. toetsing of sprake is van een lopende maatregel in verband met een onrechtmatige bedrijfsvoering van één of meer betrokken zorgaanbieders, waaronder het onrechtmatig declareren van zorg;
3. de bevoegdheid voor de NZa om ook op grond van kwaliteitsredenen een voorgenomen concentratie tegen te houden. Hiervoor is informatie nodig van de IGJ.

Deze punten zijn nader toegelicht in de Kamerbrief van 12 juni 2024.

De praktijk wijst uit dat zorgaanbieders niet altijd even scherp hebben wanneer een (beoogde) concentratie door de NZa moet worden goedgekeurd. Dat de concentratietoets alleen van toepassing is op een zorgaanbieder die in de regel door ten minste 50 personen zorg doet verlenen, is vaak wel bekend. Maar er is meer om op te letten.

Ter illustratie:

• ook een moederonderneming die (indirect) via een of meer dochteronderneming(en) zorg doet verlenen wordt als 'zorgaanbieder' aangemerkt. Wordt bij deze dochter(s) tezamen door 50 of meer personen zorg verleend, dan zal een overname van een zorgaanbieder met (bijv.) 5 zorgverleners door de moeder door de NZa moeten worden goedgekeurd.

• voor het antwoord op de vraag of al dan niet aan de drempel van 50 zorgverleners wordt voldaan, moeten onder voorwaarden ook worden meegeteld de zorgverleners die werkzaam zijn in andere organisaties die (kort gezegd) (in)direct zijn gelieerd aan de organisaties die de concentratie willen aangaan. Deze kring van organisaties kan omvangrijker zijn dan enkel (100%) dochter-zorgondernemingen, zoals organisaties waarin meer dan de helft van de raad van bestuur of toezicht kan worden benoemd.

• ook een bestuurlijke fusie kwalificeert als een concentratie, niet alleen een 'juridische (volledige) fusie' waarbij organisaties volledig in elkaar opgaan.

Meer weten over concentratiemeldingen bij de NZa? Neem gerust contact op.