Hoge gasprijzen: buitenkans voor grootverbruikers? (2)

Deel 2: programmaverantwoordelijkheid en de verdeling van aardgas

Deze blog is onderdeel van een reeks over de hoge gasprijzen. In de eerste blog hebben we de spelregels verkend voor de overdracht van een gascontract. In deze tweede blog gaan we nader in op programmaverantwoordelijkheid, zoals het is geregeld in de Gaswet. De programmaverantwoordelijke bepaalt waar aardgas het gasnet instroomt, en op welke aansluiting het aardgas het net verlaat. Dit is van belang wanneer een grootverbruiker overweegt het gecontracteerde gas te verkopen aan een andere afnemer.

De registratie en transport van aardgas op het gasnet

Op het aardgasnet geldt een entry-exitsysteem. Normaal gesproken bepaalt de leverancier het feitelijke moment wanneer het aardgas wordt ingevoed op het gasnet en wordt geleverd op de overeengekomen aansluiting van de grootverbruiker. Om de verhandelbaarheid van aardgas binnen dit systeem te vergroten heeft de wetgever besloten dat de leverancier en de verbruiker allebei de invoeding en afname van aardgas op het net kunnen bepalen. Hierbij moet de invoeding door de invoedende partij en de afname door de onttrekkende partij een gelijke hoeveelheid gas zijn.

Dit systeem heet de Title Transfer Facility, al hoor je de afkorting vaker in de media: “TTF”. Binnen het entry-exit-systeem is de TTF een virtuele exit voor een invoedende partij, en direct voor hetzelfde gas een virtuele entry voor de onttrekkende partij. De TTF is een virtueel punt op het gastransportnet waar handelstransacties worden geregistreerd. De rol van de netbeheerder van het landelijk gastransportnet is bij deze handel beperkt tot het transporteren en administreren van de overdracht.

Programmaverantwoordelijkheid

In de Gaswet is de handeling tot invoeding en de handeling van onttrekking ontkoppeld. Voor de handeling tot invoeding is de leverancier de programmaverantwoordelijke, en voor de handeling van onttrekking is de afnemer de programmaverantwoordelijke. Hierbij merken we direct op dat dit anders ligt bij kleinverbruikers (aangeslotenen met een aansluiting van maximaal 40 m³ gas per uur). Daar is de leverancier verantwoordelijk voor beide handelingen.

Programmaverantwoordelijkheid werkt in de Gaswet als volgt:

• programmaverantwoordelijkheid is voor de leverancier de verantwoordelijkheid voor het opstellen van een programma, waarin is opgenomen hoeveel gas waar op het gastransportnet wordt ingevoed, en ten aanzien van hoeveel gas op het virtuele punt op het gastransportnet de programmaverantwoordelijkheid overgaat, en op wie.
• voor de grootverbruiker bestaat de verantwoordelijkheid als programmaverantwoordelijke om een programma op te stellen, waarin is opgenomen ten aanzien van hoeveel gas op het virtuele punt op het gastransportnet hij de programmaverantwoordelijkheid overneemt, en van wie, en hoeveel gas waar aan het gastransportnet wordt onttrokken.

De programmaverantwoordelijkheid van de grootverbruiker en de leverancier kan wederzijds worden overgedragen. Dit betekent dat een grootverbruiker zijn verantwoordelijkheid kan overdragen aan een leverancier. Het voordeel hiervan is dat daarmee de administratieve lasten voor de grootverbruiker worden beperkt. Keerzijde van deze mogelijkheid is dat een verbruiker die hiervoor kiest niet langer zelf kan bepalen waar het gas het gasnet verlaat, en daardoor het aardgas niet kan doorverkopen. Immers, de leverancier mag dan bepalen dat het aardgas alleen het gasnet verlaat via de individuele aansluiting van de gecontracteerde verbruiker.

In de Gaswet is bepaald dat een verkoper van gas in een overeenkomst niet dwingend mag bepalen dat de koper van het gas de programmaverantwoordelijkheid overdraagt. Er geldt wel een uitzondering op dit verbod, namelijk bij contracten waarin partijen overeenkomen dat de hoeveelheid te kopen gas bepaald wordt door de feitelijke onttrekking van het gas aan het transportnet op één of meer aansluitingen. Bij die contracten mag een leverancier wél eisen dat de programmaverantwoordelijkheid van de grootverbruiker wordt overgedragen.

De mogelijkheden van doorverkoop binnen een gascontract

Programmaverantwoordelijkheid bepaalt in grote mate de mogelijkheid als grootverbruiker het gecontracteerde gas door te verkopen. Wanneer je zelf de programmaverantwoordelijkheid als grootverbruiker hebt dan kan je een andere aansluiting aanwijzen waarop het gekochte aardgas het net verlaat – eventueel: een aansluiting van een andere grootverbruiker, met wie je hierover dan natuurlijk afspraken maakt. Dit biedt mogelijkheden voor doorverkoop. Wanneer deze programmaverantwoordelijkheid is overgedragen aan de leverancier dan beperkt dit de mogelijkheden van doorverkoop aanzienlijk.

Daarom is het belangrijk om te bepalen als grootverbruiker welk gascontract is afgesloten met de gasleverancier. Gaat het om een gascontract waarbij de grootverbruiker afrekent op basis van feitelijk verbruik, of is bijvoorbeeld een specifiek volume aardgas afgesproken? En wat is tussen partijen afgesproken over programmaverantwoordelijkheid? Wanneer er geen afspraken zijn dan geldt het uitgangspunt dat de grootverbruiker zelf de programmaverantwoordelijkheid draagt.

Mocht u vragen hebben over de mogelijkheden binnen uw gascontract. Neem dan contact op met ons.

Verwijzing naar blogserie:

• Deel 1: spelregels bij de overdracht van een gascontract