Beroep op directe actie mogelijk als eigen recht is verjaard?

De Hoge Raad heeft op 22 april 2022 arrest gewezen in een zaak waarin een benadeelde een beroep deed op de directe actie uit art. 7:954 BW omdat het eigen recht uit art. 6 lid 1 WAM was verjaard. Komt een benadeelde het recht op de directe actie nog wel toe als het eigen recht is verjaard?

De casus

Op 29 februari 2000 heeft een aanrijding plaatsgevonden tussen twee auto’s. De benadeelde heeft op grond van het eigen recht uit art. 6 lid 1 WAM rechtstreeks Allianz (de verzekeraar van de andere bestuurder) aangesproken voor de vergoeding van zijn schade als gevolg van het ongeval. Allianz heeft de aansprakelijkheid voor de gevolgen van het ongeval erkend. In 2009 is de aansprakelijke verzekerde overleden, waarna zijn erfgenamen de nalatenschap zuiver hebben aanvaard. De rechtbank heeft in 2013 geoordeeld dat de vordering van de benadeelde op grond van het eigen recht uit art. 6 lid 1 WAM is verjaard. De benadeelde meent dat zijn rechtstreekse vordering op Allianz wellicht is verjaard, maar dat dit niet geldt voor zijn vordering op de erfgenamen van de overleden aansprakelijke verzekerde. Allianz neemt de zaak namens de erfgenamen in behandeling. Het hof heeft de uitspraak van de rechtbank vernietigd en Allianz veroordeeld tot vergoeding van de schade op grond van de directe actie ex art. 7:954 BW. In cassatie richt het middel zich tegen dit oordeel van het hof.

De beoordeling

Allianz meent dat ingevolge art. 7:954 lid 7 BW de leden 1 tot en met 6 van dat wetsartikel toepassing missen in een geval waarin aan de benadeelde jegens de verzekeraar een eigen recht op schadevergoeding is toegekend op grond van art. 6 lid 1 WAM. Dat geldt ook indien dat eigen recht niet langer afdwingbaar is omdat het is verjaard, aldus het onderdeel. Met de directe actie kan een benadeelde verlangen dat – indien een aansprakelijkheidsverzekeraar een uitkering is verschuldigd – de verzekeraar het bedrag van de verzekeringsuitkering dat ziet op schade van de benadeelde door dood of letsel, rechtstreeks aan hem betaalt. Het zevende lid van art. 7:954 BW bepaalt dat de leden 1 tot en met 6 van dat wetsartikel toepassing missen voor zover aan de benadeelde door de wet tegenover de verzekeraar een eigen recht op schadevergoeding is toegekend. De Hoge Raad overweegt dat wanneer een benadeelde een eigen recht tegenover de aansprakelijkheidsverzekeraar heeft, hij volgens lid 7 van art. 7:954 BW niet de directe actie kan toepassen, omdat de benadeelde dan een bescherming krijgt die afwijkt van en ook verder gaat dan de bescherming die art. 7:954 BW biedt. Wanneer de vordering van de benadeelde op de verzekeraar uit hoofde van art. 6 lid 1 WAM eerder verjaart dan de vordering van de benadeelde op de verzekerde ter zake waarvan onder de verzekering uitkering kan worden gevorderd, kan niet worden gezegd dat de benadeelde op grond van de WAM een bescherming geniet die verder gaat dan die welke hij kan ontlenen aan art. 7:954 leden 1-6 BW. De Hoge Raad oordeelt dat daarbij niet valt in te zien waarom de benadeelde dan niet zou kunnen terugvallen op de bescherming die de directe actie hem biedt. De verzekeraar ondervindt dan geen nadeel van de directe actie omdat de benadeelde daarmee slechts het recht van de verzekerde uitoefent en de verzekeraar tegenover de benadeelde niet tot meer gehouden is dan waartoe zij jegens de verzekerde gehouden is. De Hoge Raad oordeelt dat art. 7:954 lid 7 BW zo moet worden uitgelegd dat de daarin neergelegde beperking van de mogelijkheid gebruik te maken van de directe actie geen betrekking heeft op de situatie waarin aan de benadeelde de mogelijkheid uit art. 6 WAM niet toekomt als gevolg van verjaring. De Hoge Raad concludeert dat nu het eigen recht uit art. 6 lid 1 WAM als gevolg van verjaring niet meer afdwingbaar is, benadeelde kan terugvallen op de bescherming van de directe actie. Daarmee faalt de klacht. Daarnaast bevestigt de Hoge Raad dat een verzekeraar door de uitoefening van de directe actie niet tot meer kan worden verplicht dan tot hetgeen zij uit hoofde van de verzekeringsovereenkomst verschuldigd is.