Mededinging: Overtreding kartelverbod door Samsung (prijsbinding)

In september 2021 heeft de Autoriteit Consument & Markt (ACM) een boete van bijna € 40 miljoen opgelegd aan Samsung. Deze boete werd opgelegd wegens inbreuk op het kartelverbod, neergelegd in artikel 6 van de Mededingingswet (Mw), in verband met het afstemmen van verkoopprijzen van detailhandelaren. Dit besluit past in de verscherpte aandacht van de ACM voor verboden verticale prijsafspraken met detailhandelaren. Het besluit van de ACM In de periode van 2013 - 2018 heeft Samsung prijsgegevens verzameld van verkoopprijzen van haar televisies, zoals die gehanteerd werden door detailhandelaren. Samsung heeft uitgebreid en stelselmatig gemonitord welke online verkoopprijzen er werden gehanteerd door de detailhandelaren. Indien deze prijzen aanzienlijk lager waren dan de door Samsung gegeven prijsadviezen, nam Samsung actief contact op met deze detailhandelaren. Zij werden aangespoord – via telefoontjes en berichten – om de verkoopprijzen te verhogen. Indien die detailhandelaren er bang voor waren om zich uit de markt te prijzen en melding maakten van andere detailhandelaren, die ook lagere prijzen hanteerden, zegde Samsung toe ook in contact te treden met die detailhandelaren. Die werden vervolgens aangespoord de prijzen te verhogen. Gevolg hiervan was, dat de detailhandelaren de prijsadviezen van Samsung stipt opvolgden, waarbij zij niet bevreesd hoefden te zijn voor veel lagere prijzen van andere detailhandelaren. Tijdens het onderzoek van de ACM verweerde Samsung zich, door te stellen dat in de contracten met detailhandelaren stond, dat zij niet verplicht waren om de prijsadviezen van Samsung op te volgen en dat zij volledig vrij waren hun eigen verkoopprijzen te bepalen. Samsung stelde dan ook, dat er geen dwang en geen prikkels werden gehanteerd. De ACM stelt echter dat er geen sprake is van een individuele, vrijblijvende advisering, maar van een stelselmatige afstemming, waardoor concurrentie op detailhandelsniveau werd belemmerd en consumenten hogere prijzen betaalden. Het is algemeen bekend dat prijzen van nieuwe televisies snel dalen en Samsung wenste dat te voorkomen en heeft dat ook weten te voorkomen door haar stelselmatige controle- en contactpraktijken. De detailhandelaren mochten er op vertrouwen, dat detailhandelaren die te lage prijzen hanteerden, daarop werden aangesproken door Samsung. Samsung vervulde een centrale rol in de afstemming. De detailhandelaren hebben niet onafhankelijk van Samsung en van elkaar hun eigen online verkoopprijzen bepaald. Dat is in strijd met het kartelverbod. Het belang van het ACM-besluit Op grond van de Europese regelgeving is bemoeienis met verkoopprijzen van de detailhandelaar door de leverancier uit den boze. Zulks valt onder het kartelverbod. De detailhandelaar moet zijn eigen prijs- en kortingenbeleid kunnen bepalen. De leverancier mag wel adviesprijzen geven, maar deze mogen in de praktijk niet verworden tot vaste prijzen door dwang of prikkels. Ook voorgeschreven minimumprijzen zijn niet toegestaan. Het besluit van de ACM is opmerkelijk, omdat er door Samsung geen beloning werd gegeven voor het volgen van de adviesprijs en er ook geen boete werd gesteld op het niet naleven van de adviesprijzen. Evenmin werd gesteld dat het toeleveringscontract zou worden beëindigd indien de adviesprijs niet werd opgevolgd. De ACM wijst echter op de stelselmatige, indringende praktijk van Samsung, waarbij veelvuldig werd gebeld en ook werd gewezen op het eigen belang van de detailhandelaar om een zo hoog mogelijke verkoopprijs te realiseren. De detailhandelaren werden aangemoedigd om andere detailhandelaren, die lagere verkoopprijzen hanteerden, te verklikken, die dan ook weer werden benaderd door Samsung. Samsung mag detailhandelaren niet informeren over prijzen die worden gehanteerd door andere detailhandelaren. Samsung mag evenmin klachten van een detailhandelaar over te lage prijsstelling door een andere detailhandelaar opvolgen. Wat opvalt, is dat de ACM niet meegaat in het verweer van Samsung, dat de prijsadviezen vrijblijvend waren en het een door Samsung benaderde detailhandelaar vrij stond om toch een lagere verkoopprijs te hanteren. Ook gaat de ACM voorbij aan de door Samsung gesignaleerde afwezigheid van dwang en prikkels. In dit besluit ligt de nadruk dan ook veel eerder op de stelselmatige monitoringspraktijken van Samsung, het actief benaderen van detailhandelaren die de adviesprijzen niet opvolgden en het opvolgen van klachten. Dat wordt voldoende geacht om een prijsafstemming tussen de detailhandelaren te garanderen. Er is kennelijk geen enkele detailhandelaar geweest, die ervoor heeft gekozen om genoegen te nemen met lagere marges. Conclusie Ook zonder dat er sprake is van prikkels, dwang, boetes, kan een leverancier zich schuldig maken aan overtreding van het kartelverbod door een centrale rol te vervullen in een prijsafstemmingsproces tussen detailhandelaren, waardoor detailhandelaren ervan zijn verzekerd dat zij zich door het opvolgen van de adviesprijzen van de leverancier niet uit de markt prijzen. Door stelselmatige monitoring van de leverancier krijgt iedere detailhandelaar de zekerheid, dat een andere detailhandelaar geen prijs zal hanteren die veel lager ligt dan de door Samsung geadviseerde verkoopprijs. Wilt u meer weten over mededingingsrecht, het kartelverbod, prijsafstemming, neemt u dan contact op met Ferry Weelen.