Nieuws

Let op motivering bij een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd

Gepubliceerd op 28 jun. 2021

Onze mensen

In deze zaak twisten partijen over de geldigheid van het concurrentie- en een relatiebeding, dat is overeengekomen in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. Het vonnis laat zien dat het voor de werkgever belangrijk is om goed na te denken over de motivering van deze bedingen. Met invoering van de Wet Werk en Zekerheid (WWZ) per 1 juli 2015 geldt het uitgangspunt dat het niet is toegestaan om een concurrentie- of relatiebeding overeen te komen als de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd wordt aangegaan. Dit verbod is opgenomen ter bescherming van de werknemer. De werknemer met een contract voor bepaalde tijd ondervindt immers dubbel nadeel ten opzichte van een werknemer met een contract voor onbepaalde tijd. Aan de ene kant werkt een dergelijk beding belemmerend bij een overstap naar een andere baan of het starten van een eigen onderneming, terwijl aan de andere kant vaststaat dat de arbeidsovereenkomst in beginsel van korte duur is. Op deze hoofdregel is een uitzondering mogelijk, namelijk als het beding noodzakelijk is vanwege zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. Als daarvan sprake is, én de motivering schriftelijk is opgenomen in de arbeidsovereenkomst, kan een concurrentie- of relatiebeding toch geldig zijn ook al is sprake van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. In de praktijk zien wij nog geregeld concurrentie- en relatiebedingen in arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd voorbij komen, zonder daarbij enige motivering. In dat geval ben je als werkgever snel uitgepraat. Het concurrentie- en relatiebeding is simpelweg niet geldig en je kunt er geen beroep op doen.

De zaak bij de kantonrechter Den Haag

De werkgever, Time to Hire, is een bedrijf dat actief is in recruitment. Zij adviseert bedrijven bij de totstandkoming van de interne processen voor de werving van personeel en ondersteunt de bedrijven bij het uitvoeren van deze activiteiten. De werknemer had een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. In de arbeidsovereenkomst was een concurrentie- en relatiebeding overeen gekomen, inclusief de volgende motivering: “De reden voor het overeenkomen van dit non-concurrentie- en relatiebeding is het zwaarwegende commerciële en economische belang van Time to Hire en aan haar gelieerde ondernemingen. Werknemer doet tijdens het dienstverband met Time to Hire in haar functie zeer grote en specifieke kennis op met betrekking tot de wijze van arbeidsbemiddeling door Time to Hire bij haar potentiële en bestaande klanten en opdrachtgevers, met betrekking tot commerciële zaken waaronder prijzen alsook met betrekking tot klantspecifieke zaken. Tevens komt Werknemer in contact met relaties (waaronder in ieder geval begrepen klanten, opdrachtgevers en (interim)medewerkers) van Time to Hire. Als Werknemer deze kennis en contacten binnen een eigen dan wel een andere onderneming gebruikt voor met Time to Hire concurrerende werkzaamheden, wordt Time to Hire hierdoor onevenredig benadeeld. Recruitment Proces Outsourcing, Interim-Recruitment en werving & selectie van recruiters is immers de kernactiviteit van Time to Hire en aan haar gelieerde ondernemingen.” De arbeidsovereenkomst wordt niet verlengd. De werknemer treedt daarna in dienst bij een klant van Time to Hire, waarna tussen partijen discussie ontstaat over de geldigheid van het concurrentie- en relatiebeding. De rechter stelt allereerst vast dat aan de formele vereisten van het concurrentie- en relatiebeding is voldaan. Het beding is schriftelijk overeengekomen en er is op zichzelf genomen een motiveringsplicht opgenomen. Uit vaste jurisprudentie volgt dat de rechter ook inhoudelijk moet beoordelen of het beding daadwerkelijk noodzakelijk is wegens zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang. De wetgever heeft weinig aanknopingspunten gegeven voor een nadere invulling van dit criterium. Gelet echter op het gekozen uitgangspunt dat een beding in een tijdelijke arbeidsovereenkomst “niet geldig is, tenzij...”, moet worden aangenomen dat het een zware toets betreft. In de parlementaire geschiedenis wordt verder aangegeven dat sprake moet zijn van een werknemer die specifieke werkzaamheden verricht of in een specifieke functie werkzaam is en dat dit per geval “een specifieke afweging en motivering” vergt. Een algemene opsomming van belangen als het voorkomen van weglekken van “kennis van klantenbestand” en “bedrijfsprocessen” volstaat daarmee in het algemeen niet, nu dit voor veel werkgevers/ondernemers relevant is en niet duidelijk maakt waarom juist de betrokken werkgever bescherming nodig heeft. De rechter oordeelt in dit specifieke geval dat als schriftelijke motivering een algemene en uitvoerige opsomming is gegeven van belangen, die voor ieder ander commercieel bedrijf kunnen gelden. Het feit dat een werknemer in de uitoefening van zijn functie zeer grote en specifieke kennis op doet over de wijze van arbeidsbemiddeling en commerciële zaken zoals prijzen en klant specifieke zaken waar zijn nieuwe werkgever profijt van kan hebben, is inherent aan zijn vertrek en is een omstandigheid die in zijn algemeenheid voor alle werkgevers geldt. De rechter is van mening dat de werkgever duidelijk en concreet had moeten vermelden welke specifieke kennis de werknemer zou opdoen, en waarom de wijze van arbeidsbemiddeling van werkgever zo uniek is dat hiervoor bescherming nodig is. Ook laat de rechter meewegen dat het hier niet gaat om een op maat gemaakt beding dat specifiek voor de werknemer is opgesteld. Een en ander leidt tot de conclusie dat de werkgever niet voldaan heeft aan de verzwaarde motiveringsplicht. Het voorlopig oordeel in kort geding luidt dan ook dat ervan uitgegaan moet worden dat het beding in een bodemprocedure wordt vernietigd.

Les voor de praktijk

Wilt u een concurrentie- of relatiebeding opnemen in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd? Dit is alleen mogelijk als u hier een zwaarwichtig bedrijfs- of dienstbelang voor heeft. Vergeet daarbij niet om dit belang concreet en specifiek te motiveren in de arbeidsovereenkomst. Let daarbij op dat deze motivering op maat gemaakt moet zijn voor de werknemer in kwestie. Hoe specifieker, hoe beter! Heeft u vragen over (het aangaan van) een concurrentie- of relatiebeding? Neem dan contact op met Marloes Stuurop of een van de andere collega’s van de Business Unit arbeidsrecht.