Verhuurder aansprakelijk voor schade als gevolg van lekkende gaskachel?

Koolmonoxidevergiftiging leidt jaarlijks gemiddeld tot vijf tot tien sterfgevallen, tot circa 200 ziekenhuisopnamen en tot enkele honderden behandelingen op de spoedeisende hulp. Volgens de Onderzoeksraad voor Veiligheid liggen de werkelijke aantallen echter drie tot vijf keer zo hoog.[1] Dit onderstreept het belang van een koolmonoxidemelder in huis. Wat als u aan benauwdheidsklachten lijdt en u vervolgens ontdekt dat de gaskachel in uw huurhuis een lekkage heeft, maar de koolmonoxidemelder nooit is afgegaan? In het arrest aanhangig bij het hof Arnhem-Leeuwarden 13 juni 2023 heeft een huurder zijn verhuurder aansprakelijk gesteld voor gezondheidsschade die volgens hem het gevolg is van een koolmonoxidevergiftiging.

De casus

Huurder huurt met ingang van 31 maart 2018 een bovenverdieping van verhuurder. Deze werd verwarmd met een oude gaskachel waarvan de rookgasafvoer in het verleden met kit was gerepareerd. De kachel is op 11 april 2018 door Energiewacht gecontroleerd waarbij geen gebreken werden geconstateerd. In de woonkamer van het gehuurde was een koolmonoxidemelder geplaatst waarvan het alarmsignaal nooit is afgegaan zolang verhuurder daar woonde. Huurder is vanwege benauwdheidsklachten onderzocht in het ziekenhuis, waarna geen afwijkingen aan het licht kwamen. Op 30 november 2018 heeft verweerder Energiewacht gebeld omdat hij vermoedde dat de kachel de oorzaak was van zijn klachten. Die dag is de kachel onderzocht en werd geconstateerd dat er sprake was van een rookgaslekkage. In 2019 werden bij huurder op een MRI-scan van de hersenen witte stof laesies aangetroffen ‘die niet specifiek zijn, maar wel kunnen voorkomen bij een koolmonoxidevergiftiging’.

Het geschil

Huurder heeft zijn verhuurder aansprakelijk gesteld voor de schade die hij heeft geleden en zal lijden als gevolg van blootstelling aan koolmonoxide in het gehuurde. De kantonrechter heeft geoordeeld dat huurder is blootgesteld geweest aan koolmonoxide als gevolg van de lekkage aan de rookgasafvoer. In hoger beroep komt de verhuurder tegen dit oordeel op. De verhuurder stelt dat hem geen verwijt te maken valt van de lekkage om de volgende redenen. Ten eerste omdat hij de kachel periodiek heeft laten keuren. Ten tweede is hij pas op 30 november 2018 bekend geraakt met het gebrek aan de kachel. Vanaf dat moment is hij aansprakelijk voor de gevolgen van het gebrek aan de kachel, aldus verhuurder. Ten derde stelt verhuurder dat de kachel nadien direct is afgekoppeld, zodat hij niet aansprakelijk is.

Gebrekkige zaak

In art. 6:173 BW is bepaald dat de bezitter van een roerende zaak waarvan bekend is dat deze, als de zaak niet voldoet aan de eisen die men in de gegeven omstandigheden aan de zaak mag stellen, een bijzonder gevaar voor personen of zaken oplevert, in beginsel aansprakelijk is wanneer dit gevaar zich verwezenlijkt. In hoger beroep staat voldoende vast dat de kachel niet voldeed aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen. Dat de rookgasafvoer lek was, wordt in hoger beroep ook niet bestreden. Ten aanzien van het bekendheidsvereiste leidt het hof uit de wetsgeschiedenis af dat het niet gaat om de subjectieve bekendheid van de eigenaar, maar om de vraag of bekend was dat een gebrek aan de zaak als zodanig, gevaar voor personen of zaken oplevert. Dat een kachel met een lekke rookgasafvoer gevaar op kan leveren voor personen, juist door het vrij kunnen komen van koolmonoxide, is niet door de verhuurder betwist en staat voldoende vast. Op grond van art. 6:173 BW is de verhuurder, als bezitter van de kachel, in beginsel aansprakelijk voor de schade die het gevolg is van het lek in de rookgasafvoer. Vervolgens is vereist dat het bijzondere gevaar zich daadwerkelijk heeft verwezenlijkt. In deze procedure staat vast dat de kachel rookgas heeft gelekt en dat daarbij ook in enige mate koolmonoxide is vrijgekomen. Naar het oordeel van het hof staat echter niets vast over de mate van blootstelling van huurder aan koolmonoxide in het gehuurde. Tevens staat niet vast of de gezondheidsklachten van huurder daarmee in verband staan. Bij huurder heeft in de periode dat hij in het gehuurde verbleef geen onderzoek plaatsgevonden naar de aanwezigheid van carboxyhemoglobine (COHb). Deze stof ontstaat in het bloed bij blootstelling aan koolmonoxide. Dergelijk onderzoek moet, vanwege de snelle halfwaardetijd van deze stof, zo snel mogelijk na de blootstelling plaatsvinden.

De koolmonoxidemelder

Ten aanzien van de mate van blootstelling merkt het hof op dat het alarm van de koolmonoxidemelder niet is afgegaan. Volgens de huurder mag daaraan geen betekenis worden gehecht omdat de meter volgens hem te hoog zou zijn geplaatst. Hierdoor zou deze geen koolmonoxide hebben kunnen meten omdat koolmonoxide zwaarder zou zijn dan lucht. De verhuurder betwist het voorgaande met een beroep op het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid uit 2015. In dit rapport staat dat koolmonoxide lichter is dan lucht en dat het een hardnekkig misverstand is dat koolmonoxide zwaarder is dan lucht. Het hof neemt als feit van algemene bekendheid aan dat CO iets lichter is dan lucht en daarmee in de lucht zweeft en de luchtstroom volgt. Dat de koolmonoxidemeter als zodanig gebreken vertoonde, is niet gesteld. Het hof gaat er daarom van uit dat het koolmonoxidegehalte in het gehuurde kon worden gemeten en niet hoger is geweest dan de waarden vermeld in de gebruiksaanwijzing van de koolmonoxidemelder waarboven deze een alarmsignaal uitzendt. Ook is niet bestreden dat de kachel altijd ‘normaal’ met een blauwe (waak)vlam heeft gebrand. Dit wijst op een normale, volledige verbranding. Verder staat vast dat de kachel op 11 april 2018 is gecontroleerd en dat toen geen gebrek is vastgesteld. Het hof leidt daaruit af dat de blootstelling van verweerder aan koolmonoxide in het gehuurde na die datum is begonnen.

Het oordeel van het hof

De overgelegde stukken wijzen er volgens het hof op dat huurder klachten heeft die veroorzaakt kunnen zijn door blootstelling aan koolmonoxide. Echter kan niet uitgesloten worden dat deze klachten daardoor daadwerkelijk zijn veroorzaakt. Het hof verzoekt de huurder om zijn huisartsendossier van het hele jaar 2018 in het geding te brengen. Het hof zal daarna beslissen of al dan niet verder onderzoek naar het causale verband nodig is en op welke wijze. Partijen worden in staat gesteld om zich daarover bij akte uit te laten.

Conclusie

Indien een verhuurder aansprakelijk wordt gesteld wegens schade door blootstelling aan koolmonoxide als gevolg van een gaslekkage van de kachel, is het van belang dat niet alleen wordt gesteld (en bij betwisting bewezen) dat schade is ontstaan door de gebrekkige kachel, maar ook dat dat de gezondheidsklachten zijn ontstaan door de kachel. Afgewacht dient te worden op het eindarrest in deze zaak. Waar u in ieder geval niet op dient te wachten is de aanschaf van een koolmonoxidemelder! Heeft u vragen of wilt u een afspraak maken? Neem dan contact op met Marlot Nelissen. [1] Rapport Koolmonoxide: Onderschat en onbegrepen gevaar 2015.