Het gemak van Digitaal

De samenleving digitaliseert in hoog tempo en de rechtspraak volgt, meestal wat later. Dat ligt natuurlijk niet aan de rechterlijke macht maar komt doordat nieuwe ontwikkelingen pas na enige tijd aan de rechter worden voorgelegd en dus dan pas door hem/haar beoordeeld kunnen worden. De faillissementsprocedure heeft als (enige) doelstelling de liquidatie van het aanwezige vermogen van een schuldenaar -de failliet- ter verdeling onder diens schuldeisers. Bij faillissement geldt het fixatiebeginsel, inhoudend dat vanaf 00.00 uur van de dag van faillietverklaring de schuldenaar niet meer bevoegd is over zijn vermogen te beschikken. Dat mag dan alleen nog maar de door de rechtbank benoemde curator. Hoe zit het dan met betalingsopdrachten, gegeven vóór de faillietverklaring maar pas daarna uitgevoerd?? Komt het betaalde bedrag dan toe aan de schuldeiser, die daarmee geluk zou hebben omdat hij op de valreep nog wél voldaan is, of moet hij dat bedrag terugbetalen aan de curator? Onze hoogste rechter, de Hoge Raad, had jaren geleden al een regel gegeven voor zo'n situatie. Dat was echter vóór het digitale tijdperk, toen nog met overschrijvingsformulieren werd gewerkt en het verwerken van een betalingsopdracht meerdere dagen in beslag nam. Inmiddels maakt (nagenoeg) iedereen gebruik van internetbankieren. Dat leidde tot de vraag of de oude regel nog van toepassing was en zo ja, hoe. Onlangs gaf de Hoge Raad in een uitspraak duidelijkheid. Het ging om een vennootschap, die op de dag vóór haar faillissement een elektronische betalingsopdracht gaf van € 6.000. Dat bedrag werd nog diezelfde dag afgeboekt van de bankrekening van die vennootschap, maar pas de volgende dag – de dag van het faillissement – bijgeboekt op de rekening van de schuldeiser. Voor toekomstige faillissementen formuleerde de Hoge Raad een nieuwe regel: de curator kan steeds het bedrag terugvorderen waarmee pas ná de faillietverklaring de rekening van de schuldeiser is gecrediteerd. Als uw schuldenaar failliet is, doet u er dus goed aan een na de faillietverklaring op uw rekening bijgeschreven betaling van die schuldenaar niet uit te geven: de curator zal dit namelijk van u terugvorderen en terecht, zo weten wij nu.