Samenwerking in de thuiszorg

Samenwerking tussen vijf aanbieders van thuiszorg

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft een informele zienswijze afgegeven over samenwerking tussen vijf aanbieders van thuiszorg op het gebied van de acute thuiszorg. De ACM acht de voordelen van deze samenwerking groter dan de mogelijke risico’s voor de concurrentie en heeft, informeel, te kennen gegeven dat er sprake is van een goed voorbeeld van samenwerking in de zorg.

Kort wordt stilgestaan bij de markt van de acute thuiszorg en de samenwerking.

De markt van de acute thuiszorg en de aangegane samenwerking

De zorginstellingen Fundis, Espria, Sensire, Florence en Zuidzorg richtten een coöperatieve vereniging op, Thuis & Veilig, voor het inkopen van acute thuiszorg bij regionale aanbieders, het bundelen en het op landelijk niveau verkopen van die acute thuiszorg aan de zorgverzekeraars. De acute thuiszorg bestaat uit telefonische bereikbaarheid door een gespecialiseerd verpleegkundige, overleg over de behoefte aan zorg en verwijzing en het regelen van het bezoek door een zorgverlener, waarbij acute thuiszorg gedurende 24 uur per dag en 7 dagen per week beschikbaar is. De omzet van de acute thuiszorg beslaat slechts ongeveer 1% van de totale omzet van de thuiszorg. Het verlenen van acute thuiszorg staat onder druk vanwege versnippering van het aanbod en beperkte regionale schaalgrootte. Via een onderhandse aanbesteding ‑waarbij geselecteerd wordt op prijs en kwaliteit en maximumprijzen worden gehanteerd‑ wordt acute thuiszorg ingekocht bij zorgaanbieders, die gebundeld wordt aangeboden aan zorgverzekeraars. Zorgverzekeraars kunnen centraal bij een enkele partij inkopen. Thuis & Veilig onderhandelt met iedere individuele zorgverzekeraar. De prijzen die tegenover zorgverzekeraars worden gehanteerd, zijn transparant. Alle onderliggende kosten worden aan de zorgverzekeraars inzichtelijk gemaakt. De zorgverzekeraars mogen ook buiten Thuis & Veilig om contracteren. Patiënten houden een volledig vrije keuze voor de aanbieder van reguliere thuiszorg. De samenwerking heeft alleen betrekking op de acute thuiszorg. Ook voor de verzekeraars blijft een keuzevrijheid behouden. Thuis & Veilig voorziet in een objectieve en op non-discriminatoire criteria gebaseerd toegangsregime.

Beschouwingen van de ACM 

De ACM ziet voordelen van de samenwerking op het gebied van kwaliteit, continuïteit en betaalbaarheid van acute thuiszorg voor patiënten en verzekerden. Zorggeld wordt efficiënter besteed. Er blijven voldoende keuzemogelijkheden voor patiënten en verzekerden over en concurrentiedruk blijft bestaan. De samenwerking beperkt zich tot de acute thuiszorg. De voordelen worden doorgegeven aan de patiënten en verzekerden. De samenwerking voorziet in transparantie van de kostenstructuur richting de verzekeraars, voor wie voldoende alternatief aanbod overblijft. Thuis & Veilig hanteert contractuele garanties ten aanzien van exclusiviteit en transparantie, biedt toegang aan andere zorginstellingen en voorkomt uitsluiting van mogelijke concurrentie op andere markten ‑zoals reguliere thuiszorg‑.

Conclusie

Er is sprake van een horizontale samenwerking, die vaak kritisch wordt bezien door de ACM, nu het een samenwerking tussen directe concurrenten betreft. Gelet op de beperkte omvang van de omzet die wordt behaald op de markt van acute thuiszorg en de dreiging die uitgaat van de versnippering van het aanbod en de beperkte regionale schaalgrootte, waardoor het risico ontstaat dat de acute thuiszorg niet optimaal kan worden verleend, stelt de ACM zich terecht op het standpunt dat de samenwerking níet verder gaat dan noodzakelijk is om de kwaliteit, continuïteit en betaalbaarheid van de acute thuiszorg te behouden, waarbij de bereikte voordelen ten goede komen aan de patiënten en verzekerden, die bovendien keuzevrijheid behouden. De voordelen van de samenwerking worden dan ook terecht groter ingeschat dan de mogelijke risico’s voor de concurrentie.