Ontwikkelingen rondom de Wet DBA problematiek

De civiele kamer van de Hoge Raad heeft vorige week vrijdag een belangrijk arrest[1] gewezen ten aanzien van de kwalificatie van de arbeidsrelatieproblematiek. Deze uitspraak zal ongetwijfeld invloed hebben op de (mogelijke) totstandkoming van de eerder aangekondigde webmodule, waarmee opdrachtgevers kunnen bepalen of ze voor een opdracht al dan niet een zelfstandige kunnen inhuren. De webmodule is nog steeds niet gereed, werd op 15 juni 2020 medegedeeld, en we kunnen uit de kabinetsreactie van 11 november jl. opmaken dat “het kabinet de volgende grote stap aan het volgende kabinet (zal) laten”. Het is nu dus wachten of überhaupt nog dit najaar met de beloofde pilot van de webmodule gestart zal worden, gelet op de nieuwe uitspraak van de Hoge Raad, en wat het volgende kabinet voor grote stappen zal ondernemen.

Hoge Raad zet Groen/Schroevers aan de kant

Een onbetaalde servicemedewerkster claimde een arbeidsovereenkomst en dus loon omdat zij hetzelfde werk verrichtte als de betaalde medewerkers. Het Hof wees haar vordering af omdat het niet de bedoeling van partijen was geweest om een arbeidsovereenkomst aan te gaan. De Hoge Raad beslist dat anders dan uit het arrest Groen/Schoevers^[2] wel is afgeleid, de bedoeling van partijen geen rol speelt bij de bij de vraag of de overeenkomst moet worden aangemerkt als een arbeidsovereenkomst. Vervolgens legt de Hoge Raad aan de hand van een tweetrapsraket uit hoe de vraag naar de kwalificatie van een arbeidsrelatie moeten worden benaderd:

• Stap 1. Welke rechten en verplichtingen zijn partijen overeen gekomen? Die vraag dient te worden beantwoord aan de hand van de Haviltexmaatstaf. Hierbij gaat het om de zin die in de gegeven omstandigheden aan de contractsbepalingen mag worden toegekend en wat partijen van elkaar mochten verwachten, ook gelet op hun maatschappelijke kring en rechtskennis.
• Stap 2. Heeft de overeenkomst de kenmerken van een arbeidsovereenkomst?

De Hoge Raad geeft de vrouw gelijk op haar standpunt dat de bedoeling van partijen er niet toe doet, maar het levert haar toch geen arbeidsovereenkomst op omdat zij geen loon heeft ontvangen. Het oordeel van het Hof dat, ook als ervan wordt uitgegaan dat de vrouw dezelfde werkzaamheden als haar betaalde collega’s en uitzendkrachten heeft verricht, dit nog niet zonder meer maakt dat er een arbeidsovereenkomst is, wordt door de Hoge Raad is stand gelaten. Aldus verliest deze vrouw de zaak. Er is geen sprake van een arbeidsovereenkomst.

Saillant detail is dat Advocaat-Generaal De Bock de Hoge Raad eerder dit jaar adviseerde dat 1) de bedoeling van partijen er niet toe doet bij het kwalificatievraagstuk en 2) dat niet langer uitgegaan mag worden van de holistische benadering bij het kwalificatievraagstuk, maar gekeken moet worden de mate waarin de opdrachtnemer organisatorisch is ingebed in de organisatie waarvoor deze werkzaamheden uitvoert. De Hoge Raad volgt haar in haar betoog dat de bedoeling van partijen er niet toe doet bij het kwalificatievraagstuk, maar gaat niet in niet in op het advies van De Bock om een andere invulling te geven aan het criterium “gezag”. Zolang dat niet het geval is, verandert er niets en blijft gelden dat in de rechtspraak niet is aangesloten bij het criterium “organisatorische inbedding”.

Voortgang webmodule

De rijksoverheid heeft reeds aangekondigd dat de Wet DBA zal worden vervangen. Het streven is om de nieuwe maatregelen op 1 januari 2021 in te laten gaan. Tot die tijd is de Wet DBA van kracht. Een webmodule zou een hulpmiddel moeten gaan worden waarmee opdrachtgevers kunnen bepalen of ze voor een opdracht een zelfstandige kunnen inhuren. Ten aanzien van de concept-webmodule is op 15 juni 2020 medegedeeld dat de webmodule nog niet gereed is[3].

Onzes inziens brengt de uitspraak van de Hoge Raad met zich mee dat wij ten zeerste betwijfelen of de nieuwe tweetrapsraket zich in een webmodule laat vangen, omdat hierbij gekeken moet worden naar de bijzonderheden van het geval, de rechtskennis van partijen en hun maatschappelijke positie. Onze visie wordt bevestigd door een feitelijk onderzoek dat is uitgevoerd door Zipconomy[4], waaruit blijkt dat de webmodule in zijn huidige vorm niet houdbaar is. Het heeft naar onze mening dat ook geen zin om de webmodule in de huidige vorm te introduceren, maar opteren voor aanpassingen in de wetgeving.

De Kabinetsreactie op de Commissie Regulering van Werk en het WRR-rapport ‘Het Beter Werk’

Op 11 november 2020 verscheen de kabinetsreactie op het rapport van de Commissie-Borstlap[5]. Minister Koolmees geeft aan dat: “De noodzaak om onze arbeidsmarkt te hervormen door de corona-crisis is onderstreept. Maar door de inspanning die de Covidcrisis van de overheid vraagt, en de verkiezingen die daardoor rap dichterbij zijn gekomen, moet het kabinet de volgende grote stap aan het volgende kabinet laten. Om het volgende kabinet daartoe in de gelegenheid te stellen zullen richting de kabinetsformatie de noodzakelijke voorbereidingen worden getroffen.”

Contact

Met het oog op het aflopen van de opschorting van de handhaving van de Wet DBA op 1 januari 2021, is het voor uw organisatie van groot belang te anticiperen op een controle van de Belastingdienst, door nu te handelen. Wij kunnen u helpen met het in kaart brengen van de mogelijke belastingrisico’s en bieden oplossingen op maat voor zowel individuele gevallen als grote populaties zzp’ers binnen uw organisatie. 

 Neem voor meer informatie contact op met een van onze specialisten.

[1]https://www.hogeraad.nl/actueel/nieuwsoverzicht/2020/november/bedoeling-partijen-niet-van-belang-beoordeling-arbeidsrelatie/

[2] HR 14 november 1997, ECLI:NL:HR:1997:ZC2495 (Groen/Schoevers).

[3] Vijfde voortgangsbrief ‘werken als zelfstandige’, kenmerk 2020-0000083216.

[4]https://www.zipconomy.nl/2020/11/tjee-wat-is-dit-moeilijk-een-webmodule-84-casussen-en-16-meningen-van-experts/

[5] De Kabinetsreactie op de Commissie Regulering van Werk en het WRR-rapport ‘Het Beter Werk’, kenmerk 2020-0000148782.