Marktafbakening ziekenhuiszorg

Mededinging: ACM doet onderzoek naar marktafbakening ziekenhuiszorg Bij het aangaan van een samenwerking en een fusie tussen ziekenhuizen speelt het mededingingsrecht een grote rol. Bij samenwerking dienen de voorwaarden van het kartelverbod te worden nageleefd, waarop de ACM toezicht houdt en bij het aangaan van een fusie dient een fusietraject te worden doorlopen bij de ACM indien de vastgestelde omzetdrempels worden overschreden. Zowel bij het toezicht op het kartelverbod als bij het uitoefenen van het fusietoezicht beziet de ACM kritisch hoe de productmarkt en de geografische markt wordt beïnvloed door de samenwerking respectievelijk de fusie. De ACM maakte een onderscheid bij de producten als aangeboden door ziekenhuizen in algemene klinische ziekenhuiszorg, niet klinische ziekenhuiszorg en topzorg. De ACM heeft een onderzoek laten doen om te bezien of deze indeling achterhaald is, omdat er tussen ziekenhuizen meer en meer wordt samengewerkt, ziekenhuizen zich steeds meer specialiseren en de zorgmarkt dynamisch is en aan verandering onderhevig is. Marktafbakening Om te kunnen bepalen of aangeboden diensten van ziekenhuiszorg deel uitmaken van een en dezelfde productmarkt, moet niet alleen worden bezien of deze vanuit het gezichtspunt van de patiënt/verzekerde een alternatief voor elkaar kunnen bieden, maar moet ook kunnen worden bezien of er eenvoudig kan worden omgeschakeld naar het verlenen van een ander type zorg, zonder complicaties, zonder hoge kosten. Hoe meer zorgdiensten deel uitmaken van een en dezelfde productmarkt, des te minder snel zal er sprake zijn van een machtspositie of het ontstaan van een machtspositie, omdat op een ruimer afgebakende productmarkt een kleiner marktaandeel zal worden ingenomen. Het onderzoek Het onderzoek levert op, dat 70% van de ziekenhuiszorg valt te omschrijven als niet complexe zorg en 13% als complexe zorg. Voor 17% kan dat niet worden aangegeven. De ziekenhuiszorg kan worden onderscheiden in 19 clusters, waarvan 6 clusters in ieder geval ieder op zich als 1 aparte productmarkt kunnen worden afgebakend. Dat geldt dan voor oogheelkunde, dermatologie, orthopedie, KNO, reumatologie en plastische chirurgie. Bij de andere 13 clusters lijkt er wel samenhang te bestaan, zullen zij ook meer aangewezen zijn op samenwerking met andere diensten, bijvoorbeeld de operatiekamer, de spoedeisende hulp en andere specialismen. Slechts indien zij over voldoende schaalgrootte beschikken om voorzieningen zelf te exploiteren of elders in te kopen, zou er sprake kunnen zijn van een aparte productmarkt per cluster. Dat moet telkens nader worden onderzocht, het is niet mogelijk om per specialisatie een aparte productmarkt te onderscheiden bij deze 13 clusters, daardoor zou de productmarkt te smal worden afgebakend. Hoe meer samenhang er bestaat, hoe meer behoefte bestaat bij deze specialismen aan wederzijdse ondersteuning, des te eerder zal er sprake moeten zijn van afbakening van een productmarkt die uit meer dan 1 cluster bestaat, waardoor het marktaandeel van het desbetreffend ziekenhuis kleiner zal uitvallen en er minder snel sprake zal zijn van een machtspositie. Dat heeft zeker zijn voordelen in een fusieproces en kan ook gunstig uitpakken bij het aangaan van een samenwerking. De ACM zal bezien of de onderzoeksresultaten aanleiding geven om de marktafbakening van ziekenhuiszorg in de toekomst anders te gaan hanteren en zal daartoe in gesprek gaan met meerdere partijen.