De franchisenemersvereniging: een zegen of een vloek?

Is een franchisenemer gebonden aan afspraken met de franchisenemersvereniging? Een franchisenemersvereniging kan ontstaan, doordat franchisenemers zich verenigen om een sterkere positie te krijgen ten opzichte van de franchisegever. Maar het komt vaker voor dat juist de franchisegever de franchisenemers verplicht om lid te worden van de franchisenemersvereniging. Maar wat als de franchisenemer het niet eens is met een afspraak die de vereniging maakt met de franchisegever? Waarom verplicht lid van franchisenemersvereniging? Voor een franchisegever is het handig om overeenkomsten te kunnen sluiten met één vertegenwoordiging van alle franchisenemers, in plaats van met iedere franchisenemer apart. Dat scheelt een hoop tijd. Daarnaast is het makkelijker om afspraken te maken, die voor iedere franchisenemer identiek zijn. De franchisegever neemt voor dit doel in de franchiseovereenkomst op dat de franchisenemer verplicht lid is van de franchisenemersvereniging. Ook moet een volmacht opgenomen zijn, waarmee de franchisenemer de vereniging de bevoegdheid geeft om namens hem afspraken te maken met de franchisegever. Het verplichte lidmaatschap en de volmacht kunnen rechtsgeldig overeengekomen worden. Maar dat betekent niet dat de individuele franchisenemer in alle gevallen gebonden is aan de afspraken die de franchisenemersvereniging maakt met de franchisegever. Duidelijke afspraak in de franchise-overeenkomst Het Gerechtshof Amsterdam heeft in 2014 geoordeeld, dat een individuele franchisenemer niet is gebonden aan een besluit, genomen met gewone meerderheid van de leden van de franchisenemersvereniging, omdat in de franchise-overeenkomst niet duidelijk stond dat de franchisenemer hieraan gebonden zou zijn. De mate van gebondenheid moet dus duidelijk beschreven zijn. Valt de afspraak binnen de volmacht en de statuten? In de volmacht staat beschreven hoeveel beslissingsbevoegdheid is toegekend aan de franchisenemersvereniging. Het tekenen van een franchiseovereenkomst met daarin een volmacht aan de franchisenemersvereniging heeft pas rechtsgevolgen als de franchisenemersvereniging de volmacht aanvaardt. De vereniging mag dit alleen doen als de volmacht binnen de bevoegdheden valt, die in de statuten staan. Ook moet in de statuten opgenomen zijn dat de franchisenemer rechtstreeks gebonden is aan overeenkomsten, die de franchisenemersvereniging sluit met de franchisegever. Een vereniging mag voor zijn leden zondermeer rechten bedingen (tenzij dit is uitgesloten in de statuten). Maar voor het aangaan van verplichtingen mag een franchisenemersvereniging de franchisenemer alleen vertegenwoordigen in kwesties die in de volmacht én de statuten van de franchisenemersvereniging vermeld zijn. Valt de afspraak buiten de bevoegdheid van de franchisenemersvereniging dan hoeft de franchisenemer zich er ook niet aan te houden. Met enige regelmaat ontstaat discussie over de vraag of een bepaald onderwerp onder de afgegeven volmacht en de statuten valt of niet. Wij adviseren dan ook om – voor het tekenen – de volmacht én de statuten van de franchisenemersvereniging aan een ervaren specialist in franchiserecht voor te leggen. Is de volmacht voldoende duidelijk omschreven? Welke besluiten vallen onder de volmacht en welke niet? Hier is het gezegde ‘bezint, eer gij begint’ zeker van toepassing. Een handtekening is zo gezet, maar de gevolgen kunnen aanzienlijk zijn. Is de juiste procedure doorlopen? De franchisenemer is het niet eens met een afspraak, die binnen de volmacht en de statuten valt. De franchisenemer kan onderzoeken of bij het maken van de afspraak de juiste procedure gevolgd is. De procedure moet door de leden gezamenlijk worden vastgesteld. Het bestuur van de vereniging moet die procedure zorgvuldig doorlopen bij het maken van afspraken met de franchisegever. Is dat niet gebeurd, dan heeft de franchisenemer mogelijkheden om de afspraak ter discussie te stellen. Kan de franchisenemer onder de afspraak uit, als alle formele zaken goed geregeld zijn? Ja, meestal wel. Een franchisenemer kan met onmiddellijke ingang het lidmaatschap van de franchisenemersvereniging opzeggen. Dit zal hij binnen één maand moeten doen, nadat hij bekend is geworden met het besluit, waarmee zijn rechten zijn beperkt of zijn verplichtingen verzwaard. Het besluit is dan in principe niet op de franchisenemer van toepassing. Het is mogelijk dat een opzegging in strijd is met de redelijkheid en billijkheid. Dat zal echter niet snel aangenomen worden. Uiteraard heeft een opzegging van het lidmaatschap gevolgen, die zich niet alleen beperken tot de afspraak waar de franchisenemer het niet mee eens is. Het is daarom van belang de voor- en nadelen van een opzegging goed in kaart te brengen en tegen elkaar af te wegen. Wil de franchisenemersvereniging of de franchisegever meer zekerheid? Het recht tot opzegging van het lidmaatschap van de franchisenemersvereniging kan beperkt worden via de statuten. Daarnaast kan in de franchiseovereenkomst een zogenoemde ‘lastgeving’ overwogen worden. Na het verlenen van een ‘lastgeving’ kan de franchisenemer, ondanks opzegging van zijn lidmaatschap, toch gebonden zijn. Meer weten? Holla Advocaten is gespecialiseerd in franchisezaken. Wij hebben veel ervaring met franchiseraden en franchiseverenigingen. Wilt u weten of een met de franchisevereniging gemaakte afspraak rechtsgeldig is?  Neem dan contact op met onze franchisespecialisten Ferry Weelen en Merel Franke. Dit artikel is geschreven door Peggie van Vugt, medewerker Wetenschappelijk Bureau van Holla Advocaten.