Beschermde Oorsprongsbenamingen, aanduidingen en traditionele specialiteiten

“In Rusland mag alleen champagne uit Rusland nog champagne heten, tot ongenoegen van de Fransen”. Zo luidde de kop van een artikel in de Trouw van 7 juli jl. naar aanleiding van de recent aangenomen Russische wet waarin wordt bepaald dat in Rusland alleen champagne uit Rusland nog champagne mag heten.[1] Wijnen, die uit de (Franse) Champagnestreek komen, moeten vanaf nu in Rusland genoegen nemen met de term ‘mousserende wijn’. Anders dan in Rusland, geldt in (onder meer) de Europese Unie dat mousserende wijn pas champagne mag heten, wanneer is voldaan aan een lange lijst voorwaarden. De drank moet gemaakt zijn van de juiste druif, voor het produceren van de drank moet de juiste productiemethode zijn toegepast en de drank moet uit de Champagnestreek in Frankrijk komen. Er is sprake van een ‘Beschermde Oorsprongsbenaming’ die champagne als streekproduct bescherming biedt tegen namaak. Maar wat is het idee achter zogenaamde Beschermde Oorsprongsbenamingen? Welke andere kwaliteitslabels kennen wij in de Europese Unie  en wanneer is er sprake van een zogenaamde Beschermde Oorsprongsbenaming? Consumenten hechten er steeds meer waarde aan om duidelijk geïnformeerd te worden over de herkomst van levensmiddelen. Dit om de keuze voor producten beter te kunnen maken. Daarnaast is het voor producenten van streekproducten van belang om op te kunnen treden tegen namaakproducten. Om deze redenen heeft de Europese Commissie een registratiesysteem voor bescherming van landbouwproducten en levensmiddelen in het leven geroepen. In dit systeem wordt onderscheid gemaakt tussen drie verschillende ‘kwaliteitslabels’. Elk van deze kwaliteitslabels heeft een eigen logo dat – onder voorwaarden – op streekproducten mag worden aangebracht. Het gaat om de volgende logo’s, die u vast weleens ‘in het echt’ bent tegengekomen: Beschermde Oorsprongsbenaming Producten, die afkomstig zijn uit een bepaalde regio en waarvan de kwaliteit hoofdzakelijk is toe te schrijven aan het bijzondere geografische milieu van deze regio, kunnen kwalificeren als een beschermde oorsprongsbenaming. Het geografische milieu omvat natuurlijke en menselijke factoren zoals onder meer topografie, bodemgesteldheid, lokale knowhow en klimaat. Producten met dit label moeten geproduceerd, verwerkt en bereid worden in een bepaald geografisch gebied volgens een erkende en gecontroleerde werkwijze. Enkele voorbeelden: Feta, Noord-Hollandse Edammer en Prosciutto di Parma. Beschermde Geografische Aanduiding Wanneer producten uit een bepaalde regio afkomstig zijn waarvan een bepaalde kwaliteit, de reputatie of een ander kenmerk aan van deze producten aan deze geografische oorsprong kan worden toegeschreven, kunnen deze producten aanspraak maken op het kwaliteitslabel ‘Beschermde Geografische Aanduiding’. Anders dan bij een Beschermde Oorsprongsbenaming, geldt bij een Beschermde Geografische aanduiding dat dit kwaliteitslabel ook kan worden erkend wanneer slechts de reputatie van een bepaald product valt toe te wijzen aan de herkomst uit een bepaalde streek. Verder geldt dat productie, verwerking en bereiding niet alle drie in de bepaalde regio hoeven plaats te vinden. Het is genoeg als slechts één van deze handelingen in de betreffende regio gebeurt. Enkele voorbeelden: Schwarzwalder Schinken, Westlandse Druif en Ardenner Ham. Gegarandeerde Traditionele Specialiteit Dit kwaliteitslabel mag worden gebruikt voor producten, die hun kwaliteit te danken hebben aan een traditionele productsamenstelling of productiemethode. Er is sprake van een ‘traditionele’ productsamenstelling of productiemethode wanneer het product onveranderd en aantoonbaar gebruikt is op de Europese markt voor een periode van minimaal 30 jaar. De erkenning van dit kwaliteitslabel is gebaseerd op de karakteristieke kenmerken waarmee het product zich duidelijk onderscheid van andere producten uit dezelfde categorie. Enkele voorbeelden: Basterdsuiker, Pizza Napoletana en Mozzarella. Registratie van bovengenoemde kwaliteitslabels wordt veelal verzocht door organisaties, die ook belast zijn met de bescherming van het betreffende product. Zo is de Beschermde Oorsprongsbenaming ‘Prosciutto di Parma’ aangevraagd door het Consorzio del Prosciutto di Parma. Dit is de organisatie die het product, de traditie en het imago van de hammen die de beschermde oorsprongsbenaming ‘Prosciutto di Parma’ gebruiken, streng controleert en beschermt.[2] Deze organisatie treedt ook op tegen producenten, die de term Prosciutto di Parma gebruiken zonder dat zij voldoen aan de eisen die gelden voor deze beschermde oorsprongsbenaming. Door de verschillende hierboven weergegeven kwaliteitslabels zijn wij, als consumenten, ervan verzekerd dat de producten die deze kwaliteitslabels dragen ook daadwerkelijk de kwaliteit bevatten die verwacht mag worden op grond van de voorwaarden die aan het voeren van een dergelijk kwaliteitslabel worden gesteld. Leuk om te weten wanneer u weer eens een product koopt met een van de hierboven weergegeven kwaliteitslabels!   [1] https://www.trouw.nl/es-b2533e73 [2] Zie ook: https://www.prosciuttodiparma.com/en/home-page/