Zelfsturende auto

De zelfsturende auto is onderweg; maar wie zit er achter het stuur?

Niet de software die de Tesla Model X bestuurt, maar degene die op de bestuurdersstoel van de auto plaatsneemt, is de feitelijk bestuurder, zo oordeelde de strafrechter van de Rechtbank Midden-Nederland op 22 november 2018.

De feitelijke bestuurder van een auto bepaalt namelijk waar de auto heen gaat, hoe te handelen in noodsituaties en deze is bovendien verantwoordelijk voor wat de auto doet. Daarbij werkt het autopilot systeem (dat ervoor zorgt dat de auto zelf kan sturen en remmen, zonder dat ingrijpen van een persoon noodzakelijk is) uitsluitend op de grote weg en is voor werking van dit systeem vereist dat degene die op de bestuurdersstoel plaatsneemt met regelmaat het stuur vastpakt. Gelet hierop is de strafrechter van oordeel dat uitsluitend de betrokkene kan worden aangemerkt als feitelijk bestuurder in de zin van art. 1 WVW 1994.

Maar wat nu als het voertuig volledig zelfsturend is en u enkel door de inspanningen van de auto de eindbestemming bereikt? Kan dan nog steeds gesteld worden dat u de feitelijk bestuurder bent? Dit soort vragen spelen niet alleen in het strafrecht maar ook in het civiele recht. Waar het huidige aansprakelijkheidsrecht bijvoorbeeld juist gebouwd is op het uitgangspunt dat de bestuurder het voertuig bestuurt, zal dit in de toekomst gaan veranderen. Degene die plaatsneemt op de bestuurdersstoel zal steeds meer de positie van inzittende krijgen in plaats van de centrale rol die hij nu inneemt als bestuurder van het voertuig. Dit is een punt waar ook vanuit de verzekeringswereld aandacht voor wordt gevraagd. Zo speelt in dat verband bijvoorbeeld de vraag wat de gevolgen van geautomatiseerde voertuigen zijn voor ons huidige stelsel met betrekking tot de verplichte WA-verzekering voor motorvoertuigen. Nu vergoedt een WA-verzekering de schade die de bestuurder met de auto aan anderen toebrengt. Maar kunt u nog wel aansprakelijk worden gesteld wanneer niet u, maar de automatische piloot de auto volledig bestuurde? De vraag die vervolgens opkomt, is of een verplichte WA-verzekering nog wel noodzakelijk is. Wellicht is het dan efficiënter om over te stappen naar een directe verzekering waar iedere partij bij zijn eigen verzekeraar aanklopt voor een vergoeding van de schade.

Allemaal vragen die de wereld van het aansprakelijkheids- en verzekeringsrecht bezighouden. Voor nu zal het recht zich moeten aanpassen aan deze veranderende wereld, waar de technologie steeds een grotere rol zal gaan spelen.

Neem voor meer informatie contact op met het New Tech team.

Rb. Midden-Nederland 22 november 2018, ECLI:NL:RBMNE:2018:5707, VR 2019/37.