Wet Bescherming Erfgenamen tegen schulden
Per 1 september 2016 is de Wet Bescherming Erfgenamen tegen schulden in werking getreden. Wat verandert er?
In juni 2015 informeerden wij u al over de indiening van het wetsvoorstel voor een betere bescherming van erfgenamen tegen schulden. Dit wetsvoorstel heeft het wetgevingstraject doorlopen en is inmiddels per 1 september 2016 in werking getreden. In boek 4 van het Burgerlijk Wetboek, waarin het erfrecht wordt geregeld, is per die datum een aantal wijzigingen doorgevoerd. Wij hebben deze kort voor u op een rijtje gezet.
Zuiver aanvaarden
In het erfrecht zoals we dit kennen heeft een erfgenaam bij het openvallen van de nalatenschap de keuze om die nalatenschap te aanvaarden of te verwerpen. Deze aanvaarding kan zuiver of beneficiair (ook wel: onder voorrecht van boedelbeschrijving) gebeuren. Een zuivere aanvaarding betekent dat de erfgenaam de nalatenschap zonder voorbehoud accepteert. Hij kan vrij beschikken over alle nalatenschapsgoederen maar is ook met zijn privévermogen aansprakelijk voor schulden van de nalatenschap. Bij beneficiaire aanvaarding geldt dat een erfgenaam enkel met geërfd vermogen aansprakelijk is voor schulden van de nalatenschap. Hij hoeft dus niet met zijn privé vermogen in te staan voor een eventueel tekort in de nalatenschap. Bij beneficiaire aanvaarding gelden aanvullende regels en moet de nalatenschap onder toezicht van de kantonrechter worden afgewikkeld. Afhankelijk van de samenstelling van de nalatenschap gaat het om meer of minder verplichtingen en contactmomenten met de kantonrechter.
Zuiver aanvaarden kan door het afleggen van een daartoe strekkende verklaring bij griffie van de rechtbank maar kan ook ontstaan door handelen. De wet kende tot 1 september 2016 een bepaling die luidde dat een erfgenaam die zich ondubbelzinnig en zonder voorbehoud als een zuiver aanvaard hebbende erfgenaam gedraagt, daardoor de nalatenschap zuiver aanvaardt tenzij hij reeds eerder een keuze had uitgebracht. Aan deze bepaling is nu per 1 september 2016 toegevoegd dat het moet gaan om een erfgenaam die zich als zuiver aanvaard hebbende erfgenaam gedraagt doordat hij goederen van de nalatenschap verkoopt, bezwaard of op andere wijze aan het verhaal van schuldeisers onttrekt.
De wetswijziging levert weliswaar een verbetering op voor de positie van erfgenamen maar biedt nog steeds ruimte voor het onbedoeld zuiver aanvaarden van een nalatenschap door handelen. Het blijft dus zaak bij een opengevallen nalatenschap u goed te laten informeren over uw rechten en plichten en niet te handelen totdat dit is gebeurd dan wel totdat door u een keuze is uitgebracht.
Nieuwe schulden
Een tweede wijziging in de wet is dat een erfgenaam vanaf 1 september 2016 na zuivere aanvaarding onder omstandigheden beschermd wordt tegen nieuwe schulden. Het moet dan gaan om een schuld van de nalatenschap die deze erfgenaam niet kende en ook niet behoorde te kennen. Op verzoek kan de erfgenaam in die situatie door de kantonrechter worden gemachtigd om de nalatenschap alsnog beneficiair te aanvaarden. Een dergelijk verzoek dient binnen drie maanden na de ontdekking van de schuld te worden gedaan.
De nieuwe bepalingen kennen onmiddellijke werking en er is niet voorzien in overgangsrecht.
Vanuit de rechtspraktijk is tijdens het wetgevingstraject al veel commentaar geleverd op de (voorgenomen) wijzigingen per 1 september 2016. In het bijzonder wordt het betreurd dat de wetgever niet heeft gekozen voor een systeem waarbij alle erfgenamen als hoofdregel benificiair aanvaarden, omdat dit veel problemen in de praktijk zou voorkomen. De verwachting bestaat dat de formulering van het artikel van de erfgenaam die zich als een zuiver aanvaard hebben erfgenaam gedraagt bij de eerstvolgende veegwet alweer zal worden aangepast. Wij houden u uiteraard op de hoogte!
Lid Vereniging Erfrecht Advocaten Nederland