Videoscheidsrechter II

De VAR gaat verder

Als één schaap over de dam is, volgen er snel meer. Ongeveer een half jaar geleden deed de Video Assistant Referee (videoscheidsrechter, hierna: ‘VAR’) zijn intrede bij het grote publiek op het WK voetbal. Toch hadden sommige competities en organisaties op dat moment nog helemaal geen oren naar een videoscheidsrechter. Wat is sindsdien gebeurd met de (toepassing van de) VAR?

Situatie Champions League en Eredivisie
Aleksander Ceferin, president van de UEFA, stelt eind augustus 2018 dat de UEFA voorlopig afziet van het introduceren van de VAR.[1] Dit levert flinke verschillen op: in de Eredivisie wordt op dat moment namelijk al gebruik gemaakt van de VAR, terwijl dit in de groepsfase van de Champions League juist niet het geval is. Nadat in de groepsfase van dit Champions League seizoen enkele arbitrale dwalingen plaatsvinden (denk bijvoorbeeld aan de UEFA Champions League-wedstrijd tussen Manchester City en Shakhtar Donetsk, waarin Sterling over een ouderwets graspolletje struikelt, maar wél een penalty krijgt toegewezen), is het besluit van de UEFA toch aangepast. Afgelopen weken hebben we dan ook kunnen aanschouwen dat vanaf de knock-out-fase alsnog gebruik wordt gemaakt van de VAR.

Waar langzaam maar zeker alle voetbalcompetities overstag gaan[2], is de VAR onder andere in de Eredivisie al een seizoenshelft lang in gebruik. Volgens cijfers van de KNVB heeft de VAR in de eerste seizoenshelft al in 51 wedstrijden zijn waarde bewezen.^[3] Dit betekent alleen niet dat alles meteen rozengeur en maneschijn is. Ook mét de VAR blijkt dat zo’n 16 aantoonbare fouten zijn gemaakt en bevat het systeem nog steeds kinderziektes die moeilijk te verantwoorden zijn.

Opvallende onrechtvaardige uitkomsten VAR

• Dat de techniek ons ook wel eens in de steek laat, blijkt begin dit seizoen (in speelronde twee) voorafgaand aan de wedstrijd Fortuna Sittard – PSV. Ondanks dat er geen audioverbinding is tussen de scheidsrechter en de Video Operation Room, dient de wedstrijd ‘gewoon’ te worden doorgespeeld.[4] Wanneer er geen verbinding is met de camera’s in het stadion en er dus geen zicht van de videoscheidsrechter op het spel is, dient de wedstrijd zelfs (tot nader bericht) zonder VAR te worden doorgespeeld.[5] Het gevolg van deze regel is zichtbaar in de kwartfinale van het bekerduel tussen Ajax en SC Heerenveen. Aangezien de monitor naast het veld géén verbinding heeft, is de VAR de rest van de wedstrijd niet gebruikt. Dit terwijl de overige drie wedstrijden in de kwartfinales wél een VAR ter beschikking hebben.[6]
• Door verschillende voetbalclubs is reeds geklaagd dat in sommige stadions wél buitenspelcamera’s op de zestienmeterlijn staan, maar in andere stadions niet. In speelronde vijftien beoordeelt de VAR bijvoorbeeld in twee verschillende wedstrijden een buitenspelsituatie, maar in beide situaties is niet duidelijk te zien is of het ook daadwerkelijk buitenspel is.[7]
• In speelronde zeventien, gedurende de wedstrijd VVV – FC Groningen, wordt pijnlijk duidelijk dat na inbreng van de VAR nog steeds verkeerde keuzes worden gemaakt. Volgens de VAR is bij een actie van Smeets sprake van een ‘clear and obvious error’ en dient een rode kaart uitgedeeld te worden. De scheidsrechter volgt dit oordeel, maar geeft na de wedstrijd toe dat het geen 100% rode kaart was en dat de kaart moet worden geseponeerd.

Iets meer dan een half jaar na de invoering van de VAR voor het grote publiek kunnen competities al bijna niet meer zonder. Toch moet hier nog steeds aan gesleuteld worden. Ondanks dat in een terugblik (van de KNVB) op de eerste seizoenshelft is geconstateerd dat nog steeds fouten worden gemaakt, ging de KNVB met goede moed de tweede seizoenshelft in. Positieve geluiden zijn er namelijk ook voldoende te horen. Schrijnend is dat meteen in de eerste speelronde na de winterstop zich een dubieus penalty-moment afspeelt bij Ajax – SC Heerenveen, waardoor de VAR weer direct onder vuur ligt.

Waar de VAR in eerste instantie is ingevoerd om onrechtvaardigheid te verminderen, levert de VAR zelf eveneens onrechtvaardige situaties op. Deze situaties moeten zoveel mogelijk uitgesloten worden en dus is de VAR nog niet ‘uitgeleerd’. Fouten maken is namelijk menselijk en het gebruik van computerschermen verhelpt (helaas) nog niet alles.

Jaimy Vanenburg en Sjoerd Vincenten

[1] Antwoord in persconferentie op de Sloveense krant Ekipa.

[2] Ook vanaf volgend seizoen in de Engelse Premier League. De laatste van de 5 grote Europese competities.

[3] https://www.bndestem.nl/nederlands-voetbal/arbiters-blij-met-var-die-soms-nog-wel-fout-zit~add3fab2/

[4] VAR Implementation Handbook for competitions artikel 6.6.4; Er is dan geen verbinding tussen de scheidsrechter en de VAR, maar slechts tussen de vierde official via mobiele telefoon of portofoon en de VAR.

[5] VAR Implementation Handbook for competitions artikel 6.6.4.

[6] Op basis van artikel 1.14 van de Laws of the Game is een ‘Video Operation Room’ voor video-arbitrage verplicht. De KNVB heeft ervoor gekozen om op het eigen KNVB terrein één Video Operation Room te hebben waar de VAR alle wedstrijden kan beoordelen.

[7] SC Heerenveen – Fortuna Sittard & VVV Venlo – Heracles Almelo.