Strijd met mededingingsrecht: tariefafspraken voor uitvoeren sportmedische keuringen overtreding Kartelverbod

De branchevereniging voor sportmedische instellingen, de FSMI, had een afspraak gemaakt met de Stichting Alpe d’HuZes. Dat hield in dat de deelnemers aan de Alpe d’HuZes sportevenementen verplicht waren sportmedische keuringen te ondergaan. Dat mocht alleen bij de leden van de FSMI, die de keuringen tegen vaste tarieven moesten uitvoeren. De sportmedische instelling SMA Midden Holland weigerde zich te conformeren aan deze afspraak en stelde dat de FSMI buiten haar boekje was gegaan en als ondernemersvereniging het Kartelverbod als neergelegd in de Mededingingswet had overtreden. In een gerechtelijke procedure werd een verklaring voor recht gevorderd inhoudende dat het Kartelverbod was overtreden en werd aanspraak gemaakt op schadevergoeding, geleden ten gevolge van deze onrechtmatige daad.

De procedure
De rechtbank had de eisen afgewezen, ervan uitgaande dat er op de relevante markt geen prijsconcurrentie plaatsvond en door de afspraak geen merkbare beperking van de mededinging was ontstaan. Het Gerechtshof dacht daar in het hoger beroep anders over. De FSMI heeft de duidelijke wil gehad als ondernemersvereniging om het gedrag van haar leden te coördineren en ging daarbij veel verder dan strikt noodzakelijk was om de sportgeneeskunde verder te positioneren. Tegen uniforme voorwaarden moesten de leden vaste prijzen hanteren voor de sportmedische keuringen. Daarmee werd de concurrentie tussen de leden uitgesloten, terwijl prijsconcurrentie tussen de leden vóór de gemaakte afspraak wel degelijk plaatsvond. Nagenoeg alle deelnemers aan de Alpe d’HuZes werden verplicht sportmedische keuringen af te nemen bij de leden van de FSMI tegen de vaste prijzen en het Gerechtshof ging voor de relevante markt dan ook uit van de markt voor sportmedische keuringen als specifiek verlangd door Alpe d’HuZes. Het besluit van FSMI had tot gevolg dat bijna 100% van de op die markt verrichte onderzoeken tegen dezelfde prijs werden verricht. Dat het besluit zou bijdragen aan de gezondheid en veiligheid van deelnemers aan Alpe d’HuZes werd niet uitgesloten, maar de afspraak ging te ver: de vaste prijs verschafte geen voordeel aan de deelnemers en de vaste tariefafspraak was niet noodzakelijk. Er bleef onvoldoende restconcurrentie op de relevante markt over. Het Gerechtshof bevestigt dan ook dat de FSMI in strijd met het Kartelverbod heeft gehandeld zonder dat dit objectief gerechtvaardigd is. Het is aan SMA Midden Holland om haar schade te bewijzen.

Conclusie
Door het opleggen van uniforme voorwaarden en vaste tarieven aan haar leden heeft de FSMI het Kartelverbod overtreden als ondernemersvereniging. Zeker mogen afspraken worden gemaakt tussen de FSMI en de Stichting Alpe d’HuZes ter bevordering van de veiligheid van de deelnemers, maar vaste prijsafspraken kunnen daardoor niet worden gerechtvaardigd. Voor niet bij de FSMI aangesloten sportmedische instellingen bestond geen mogelijkheid om sportmedische keuringen te verrichten gelet op de afspraak die FSMI met de Stichting Alpe d’HuZes had gemaakt. Daardoor werden sportmedische stellingen gedwongen om lid te worden van de FSMI en om de uniforme prijzen te accepteren. Restconcurrentie was daarmee uitgesloten.

Voor vragen over mededingingsrecht kunt u zich wenden tot Ferry Weelen.