Franchise Facetten

Franchise Facetten; Wettelijke verankering Nederlandse Franchise Code

Zoals vorig jaar al werd aangekondigd, krijgt de Nederlandse Franchise Code (hierna “NFC”) een wettelijke basis. Demissionair minister Kamp van Economische Zaken heeft als doel om de franchisenemer – als doorgaans zwakkere partij – te beschermen en de verhouding tussen franchisegever en franchisenemer evenwichtiger te maken.

Huidige situatie

In Nederland bestaat – in tegenstelling tot in bijvoorbeeld België, Frankrijk, Spanje, Italië en  Zweden – vooralsnog geen specifiek wettelijk regime voor franchise. De samenwerking op grond van franchise wordt beheerst door het algemene verbintenissen- en overeenkomstenrecht, waar in B2B-relaties veelal via partijafspraken van mag worden afgeweken. Doorgaans maakt de franchisegever bij het opstellen van diens (standaard)franchiseovereenkomst handig gebruik van deze speelruimte.

De insteek van de NFC was aanvankelijk zelfregulering van de branche. Er is echter met name vanuit franchisegevers veel kritiek op de NFC geuit. Politiek Den Haag meent om die reden dat wettelijke verankering noodzakelijk is.

Inhoud voorstel

De voorgenomen wetgeving rondom franchise maakt dat de franchiseovereenkomst, net als bijvoorbeeld de agentuurovereenkomst, een benoemde overeenkomst wordt. Er is gekozen voor een eenvoudige en beknopte wettelijke regeling, op grond waarvan het mogelijk is om bij algemene maatregel van bestuur een gedragscode of onderdelen daarvan aan te wijzen. Een aantal onderwerpen moet in een dergelijke gedragscode aan de orde komen, wil deze voor aanwijzing in aanmerking komen.

Het gaat hierbij om voorschriften in verband met werving en selectie van franchisenemers, informatieverplichtingen (precontractueel en gedurende de looptijd van de franchiseovereenkomst), voorovereenkomst, overleg, alternatieve geschillenbeslechting (zoals mediation), afnameverplichtingen, non-concurrentie en het recht van de franchisegever tot eenzijdige wijziging of opzegging van de franchiseovereenkomst.

De voorgestelde regeling beoogt een versterking van de informatiepositie van de franchisenemer. De franchisenemer dient het zich goed te beseffen als hij instemt met een franchiseovereenkomst waarin bepalingen staan die onredelijk voor hem kunnen uitpakken. Daarnaast dient het de franchisenemer, indien hij met een dergelijke situatie wordt geconfronteerd, gemakkelijker te worden gemaakt om nadelige consequenties terug te draaien en schadevergoeding te krijgen.

In eerste instantie zal de aan te wijzen gedragscode (een deel van) de NFC zijn. De gekozen regeling maakt het echter ook mogelijk om op enig moment een andere code dan de NFC aan te wijzen.

De NFC zal onderdeel gaan uitmaken van iedere franchiseovereenkomst. Franchisegever en franchisenemer zijn verplicht om de NFC toe te passen, tenzij hun franchiseovereenkomst voorziet in een duidelijk en begrijpelijk beding waarin is bepaald dat van de NFC wordt afgeweken, op welke wijze en waarom dit gebeurt. Voorgaand principe van toepassen of uitleggen is ingebouwd, omdat niet alle bepalingen van de NFC onverkort op alle franchiseformules en in alle branches kunnen worden toegepast.

Wordt in een beding in de franchiseovereenkomst van een in de NFC opgenomen voorschrift afgeweken, zonder dat het beding duidelijk, begrijpelijk en/of gemotiveerd is, dan kan het beding door de franchisenemer worden vernietigd. Na vernietiging geldt opnieuw de NFC.

Overgang

De nieuwe franchiseregeling wordt op lopende franchiseovereenkomsten pas vijf jaar na inwerkingtreding van toepassing. Op deze manier zal in de meeste gevallen door natuurlijk verloop de franchiseregeling van toepassing worden.

Let wel op, partijen moeten eerder aan de franchiseregeling voldoen indien voor het verstrijken van de vijf jaar een nieuwe franchiseovereenkomst wordt aangegaan, of bij een tussentijdse wijziging op basis van onderhandelingen (in tegenstelling tot een wijziging op basis van een contractuele bevoegdheid).

Tot slot

De verplichte toepassing van een gedragscode als de NFC zal vermoedelijk inderdaad wel bijdragen aan een meer evenwichtige verhouding tussen de franchisegever en franchisenemer. Het is daarbij echter de vraag of franchise daarmee een voldoende interessant model voor de franchisegever blijft (bijvoorbeeld voor wat betreft diens zeggenschap en verdienmodel). Het is denkbaar dat sommige franchisegevers als gevolg van de strengere regulering er de voorkeur aan geven om hun markt meer te bedienen via eigen filialen.

De aankomende weken heeft iedereen de mogelijkheid om op het wetsvoorstel te reageren. Grijp vooral die kans indien uw bedrijfsvoering door het voorstel wordt geraakt.

Voor de tekst van de NFC: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2016/02/17/de-nederlandse-franchise-code.

Voor meer informatie over het wetsvoorstel en de reacties die daarop al werden ontvangen: https://www.internetconsultatie.nl/franchise.

Merel Franke en Ferry Weelen