Doei tegen Doha

‘Voormalig wereldkampioene Caster Semenya doet niet mee aan WK’

In navolging van het Court of Arbitration for Sports (hierna: ‘het CAS’) staat nu ook het Zwitsers hooggerechtshof achter de door de Internationale Atletiek Federatie ingevoerde regelgeving omtrent maximale testosteronwaarden voor vrouwelijke atleten. Een hard gelag voor Caster Semenya. Dit betekent namelijk voor de Zuid-Afrikaanse atlete dat zij wordt verplicht tot het nemen van medicatie om deel te mogen nemen aan atletiekwedstrijden. Volgens haar advocaat is dit echter nog geen gelopen race… Hoe zit dit?

Geschiedenis (kort)
Caster Semenya (hierna: ‘Semenya’) is hyperandrogeen, wat kortgezegd betekent dat haar lichaam veel meer van het spierversterkende hormoon testosteron aanmaakt dan het lichaam van een gemiddelde vrouw.[1] Al sinds 2009 – na de overtuigende winst bij haar WK-debuut op de 800 meter – ligt ze onder de loep van de Internationale Atletiek Federatie (hierna: ‘de IAAF’). Na dit WK duurt het zelfs zo’n 11 maanden voor ze officieel ‘vrouw wordt verklaard’ door de IAAF. Niet veel later, in april 2011, verwerkt de IAAF in de regelgeving dat een vrouw met een waarde boven de ‘10 nanomol testosteron per liter urine’ niet aan wedstrijden mee mag doen. Vanaf dat moment moet en gaat Semenya medicatie nemen om haar testosteronwaarde te laten zakken. ^[2]

Dutee Chand
Semenya slikt de medicatie, maar stopt hier later weer mee, omdat een andere atlete, Dutee Chand (hierna: ‘Chand’), die vanwege soortgelijke redenen medicatie zou moeten nemen,[3] in het gelijk gesteld wordt door het CAS. Het CAS stelt op dat moment dat er geen bewijs is dat Chand voordeel geniet van haar hogere testosteronwaarde en de regelgeving wordt geschorst totdat de IAAF bewijs aanlevert waaruit blijkt dat dit voordeel er wel is.[4]

Nieuwe regelgeving
In april 2018 stelt de IAAF wederom nieuwe regels in.^[5] De eerdergenoemde beperkende regelgeving geldt niet langer voor de afstanden die Chand rent (100 m en 200 m). Het grote verschil tussen Chand en Semanya is echter dat Semenya langere afstanden rent, die volgens deze nieuwe regelgeving onder ‘Restricted Events’ vallen.[6] De bovengrens van de testosteronwaarden zal door de nieuwe regelgeving voor deze restricted events 5 nanomol per liter urine zijn. [7] Dit betekent dat Semenya wél weer terug aan de medicatie moet om deel te mogen nemen aan wedstrijden.

Hiertegen gaat Semanya in beroep bij het CAS, maar daar krijgt ze nul op rekest. Vervolgens gaat de atlete in beroep bij het Zwitsers hooggerechtshof. In eerste instantie schorst het Zwitsers hooggerechtshof de regelgeving als zijnde een voorlopige voorziening, waardoor de atlete zonder medicatie aan het WK mee zou kunnen doen, maar dit wordt op 30 juli 2019 door het Zwitsers hooggerechtshof teruggedraaid.

Vervolg?
Semenya wil niet wederom aan de medicatie en haar woordvoerder heeft reeds gesteld dat ze dan ook niet meedoet aan het aankomende WK in Doha. Volgens de advocaat van Semenya zullen zij verder vechten voor de fundamentele mensenrechten van Semenya. Er zijn namelijk nog genoeg mogelijkheden om door te procederen volgens de advocaat van Semenya, omdat het terugdraaien slechts over de voorlopige voorziening gaat en niet over het beroep in het algemeen. Haar woorden ‘a race is always decided at the finish line” zijn aanmoedigend, want de race is dus nog niet gelopen. De finishlijn komt wel beetje bij beetje dichterbij… to be continued!

Sjoerd Vincenten

[1] Bij Semenya zo’n drie keer zoveel als bij een gemiddelde vrouw.

[2] Aan de hand van de ‘Eligibility regulations for the female classification (Athletes with differences of sex development).

[3] Lees : hyperandrogenisme.

[4] CAS 2014/A/3759 (Dutee Chand v. AFI & IAAF).

[5] Eligibility regulations for the female classification (Athletes with differences of sex development).

[6] Evenals bv. 400m, 400m horden, 800m, 1500m en de mijl en estafette-evenementen of gecombineerde evenementen waar eerdergenoemde afstanden in voorkomen (art. 2:2 sub b Eligibilty regulations for the female classfication).

[7] Artikel 2.3 van bovenstaande regelgeving.