Derivaten; een wolf in schaapskleren of een schaap in wolfskleren?

De kranten staan er bol van: particulieren, MKB bedrijven en non-profit instellingen die “risicovolle en complexe” derivaten hebben afgenomen. Wat is een derivaat eigenlijk? Hoe werkt het en wat zijn de risico’s?

Een derivaat is een contract waarvan de waarde afhan­kelijk is van de waarde van een onderliggend contract of goed, zoals aandelen, valuta, grondstoffen of bijvoorbeeld rente. Het type derivaat waarop de media-aandacht op dit moment sterk is gericht is de “renteswap”. Een renteswap is een contract waarbij rentestromen worden geruild “geswapt”: de ene partij ontvangt dan bijvoorbeeld een variabele rente tegen uitruil (betaling) van een vaste rente of andersom.

Twee belangrijke beweegredenen voor het afsluiten van een renteswap zijn: (i) geld verdienen (speculeren) op basis van een koersvisie (bijvoorbeeld dat de rente zal gaan stijgen), of (ii) renterisico’s afdekken (“hedgen”). Zo zal een onderneming die een substantiële financiering heeft aangetrokken met een variabele rente, het risico op rentestijging veelal geheel of gedeeltelijk willen, of moeten, beperken.

Een renteswap kan dus om volkomen legitieme redenen worden afgesloten. Bovendien is een financiering door de combinatie van variabele rente met een renteswap vanuit commercieel perspectief (“pricing”) veelal aantrekkelijker dan een vastrentende financiering. Uiteraard moeten de voorwaarden van de renteswap wel aansluiten bij het daadwerkelijke renterisico dat wordt gelopen (en dáár gaat het helaas soms mis). Is dat het geval, dan brengt de renteswap op zichzelf geen risico’s met zich mee die een partij niet óók gelopen had wanneer hij een vastrentende financiering had afgesloten.

Helaas is deze, genuanceerde, boodschap wat minder aantrekkelijk om te brengen voor de gemiddelde journalist dan een sappig verhaal over grote risico’s die gepaard zouden gaan met de renteswap. Holla Advocaten biedt onafhankelijk advies over renteswaps met als doel esca­latie van de commerciële relatie tussen (veelal) de bank en de afnemer van de renteswap te voorkomen en, voor zover nodig, een eerlijke discussie te voeren over de af­wikkeling van renteswaps.