De spelregels bij zorginkoop

Op de valreep van 2015, op 28 december, heeft de voorzieningenrechter in Den Haag een voor zorgaanbieders (nog) belangwekkend vonnis gewezen. Onderwerp van het geschil in deze zaak betrof de inkoopprocedure van een zorgverzekeraar, in dit geval Zilveren Kruis, van orthopedisch schoeisel.

Een maker van het orthopedisch schoeisel (hierna: ‘de zorgaanbieder’) is voor de jaren 2016 en 2017 niet door Zilveren Kruis gecontracteerd. Dit betekent dat wanneer verzekerden van Zilveren Kruis zich tot de zorgaanbieder wenden voor orthopedisch schoeisel, zij de kosten voor de door hem gemaakte schoenen niet, of althans volledig, van Zilveren Kruis vergoed krijgen. Vanzelfsprekend heeft dit omzet- en winstderving voor de zorgaanbieder tot gevolg.

De zorgaanbieder is een kortgedingprocedure gestart en heeft hierin geëist dat Zilveren Kruis toch met hem moet contracteren voor 2016 en 2017, dan wel dat Zilveren Kruis een opzegtermijn van twee jaar moet hanteren, dan wel dat Zilveren Kruis opnieuw een inkoopprocedure moet starten die non-discriminatoir en redelijk is, dan wel dat Zilveren Kruis hem een schadevergoeding betaalt. De voorzieningenrechter heeft de vorderingen van de zorgaanbieder afgewezen.

In het vonnis wordt op een duidelijke manier een aantal belangrijke regels over zorginkoop door zorgverzekeraars herhaald. Zo zijn zorgverzekeraars geen aanbestedende dienst en om die reden niet gehouden aan aanbestedingswetgeving. Ze kunnen wel vrijwillig kiezen voor het volgen van een aanbestedingsprocedure. Daarvan was in dit geval echter geen sprake. In deze zaak was sprake van een selectieve inkoopprocedure. De inkoopprocedure werd beheerst door de precontractuele goede trouw en redelijkheid en billijkheid. Die aspecten werden verder ingevuld aan de hand van de bewoordingen van de Leidraad inkoop van Zilveren Kruis en overige inkoopdocumenten. In die Leidraad werden – kort gezegd – de spelregels voor zowel Zilveren Kruis als de zorgaanbieders bij de inkoopprocedure vermeld. Door een aanbieding te doen heeft de betrokken zorgaanbieder met de voorwaarden in deze stukken ingestemd.

Volgens de voorzieningenrechter moest Zilveren Kruis in dit geval strikt vast houden aan de spelregels uit de Leidraad, omdat zij bij de door haar georganiseerde inkoopprocedure rekening heeft moeten houden met de belangen van alle andere betrokken aanbieders. Het afwijken van de door haarzelf gestelde voorwaarden kon daarom niet door de zorgaanbieder in deze kwestie worden geëist.

Ook was in deze procedure volgens de voorzieningenrechter geen sprake van een duurovereenkomst, anders dan de zorgaanbieder betoogde. Er werd in elke overeenkomst, die telkens voor een aantal jaar werd gesloten, immers uitdrukkelijk bepaald dat die zou eindigen na ommekomst van de afgesproken termijn. Dat de overeenkomsten tussen de zorgaanbieder en Zilveren Kruis voor een periode van negentien jaar telkens opnieuw werden gesloten, kon hieraan dus niet af doen.

In deze procedure heeft de zorgaanbieder (ook) aangevoerd dat de door Zilveren Kruis gevolgde inkoopprocedure ondeugdelijk is, omdat verschillende door Zilveren Kruis gehanteerde criteria discriminatoir en onredelijk zouden zijn. De voorzieningenrechter constateert dat de zorgaanbieder zijn rechten dienaangaande heeft verwerkt omdat hij hangende de inkoopprocedure geen (aantoonbare) bezwaren tegen die criteria heeft gemaakt. Bezwaar maken tegen de criteria, waar daartoe eerder wel mogelijkheid was, was hier dus te laat.

Hoewel 2016 nog maar net is begonnen, zijn veel zorgverzekeraars al weer druk met de voorbereidingen voor de inkoopprocedures voor 2017. Wij kunnen ons voorstellen dat dit tot vragen kan leiden. Uiteraard staan wij u graag bij. Neemt u gerust contact met ons op.